دکتر احمدحسین شریفی

 [یک] بر کسی پوشیده نیست که مدتی است جامعه ما در ابعاد مختلف فرهنگی و اجتماعی، از فرهنگ و سبک زندگی اسلام‌پسند و حتی سبک زندگی ایرانی فاصله گرفته است و حتی عده‌ای از افراد و گروه‌ها در جبهه مقابل آن قرار گرفته‌اند! [دو] این موضوع اختصاص به حجاب و پوشش بانوان ندارد؛ بلکه پیش و بیش از پوشش بانوان، پوشش عده‌ای از مردان و پسران نیز هیچ تناسبی با فرهنگ اسلامی ایرانی ما نداشته و ندارد. افزون بر مسئله پوشش، مسئله بی‌توجهی به بزرگان و ریش‌سفیدها حتی در روستاها و شهرهای کوچک، بی‌احترامی به سنت‌های اصیل ایرانی اسلامی در باب عروسی‌ها و عزاها، بی‌توجهی به احکام اسلامی مربوط به نجاست و طهارت، بی‌توجهی به جایگاه معلم و استاد در میان عده‌ای از دانش‌آموزان و دانشجویان، بی‌اعتنایی به حقوق همسایگان و شهروندان، بی‌توجهی به حق‌الناس در معاشرت‌های خیابانی، و ده‌ها مسئله خرد و کلان دیگر. [سه] مع‌الاسف بسیاری از افراد تمام بار مواجهه با این وضعیت و اصلاح آن را متوجه «قانون» و «قانونگذاران» رسمی و دولتی می‌دانند! به عنوان مثال، مدت‌هاست که جامعه ما در مسئله پوشش زنان، درگیر تهیه و تدوین و تصویب و ابلاغ قانون مواجهه با بی‌حجابان شده است! بدون آنکه بخواهم نقش قانون در اصلاح و تغییر فرهنگ را نادیده بگیریم، در عین حال، معتقدم حتی اگر همین امروز هم قانون عفاف و حجاب ابلاغ شود و به مجریان قانون هم دستور اکید داده شود که آن را اجرا کنند، بدون اقدامات اقناعی و آموزش‌های بنیادین و اصلاح نگاه اخلاقی افراد، امیدی به اصلاح وضعیت نخواهد بود! [چهار] به باور این بنده مسئله اصلی در جامعه ما این است که «حیا» در جامعه «کم‌رنگ» و در میان عده‌ای «بی‌رنگ» و بلکه «بدرنگ» شده است! وقتی حیا از فرد یا جامعه‌ای برداشته شده باشد، نمی‌توان انتظار کار درست از او داشت. مگر نه اینکه معصومان علیهم‌السلام فرموده‌اند: «لاَ إِیمَانَ لِمَنْ لاَ حَیَاءَ لَهُ؛ کسی که حیا ندارد؛ ایمان ندارد» و کسی که ایمان نداشته باشد، عملاً تقید به ارزش‌های دینی هم نخواهد داشت. زیرا حالت تنزل‌یافته‌ی بی‌ایمانی، بی‌تقیدی و بی‌توجهی به شریعت و ارزش‌های دینی است. [پنج] پس راهی جز احیای حیا وجود ندارد! تحقق هر فضیلتی وابسته به وجود حیا است. بدون وجود حیا امیدی به تحقق هیچ فضیلتی در جامعه نمی‌توان داشت. به تعبیر امام رضا علیه‌السلام کسی که شرم و حیا نداشته باشد، از انجام هیچ کاری ابایی ندارد: «اذا لَم تَستَحی فَافعَلْ ما شِئتَ» (مستدرک الوسائل، ج۸، ص۴۶۶) اما مسئله و سؤال اصلی و کلیدی این است که برای احیای حیا چه باید کرد؟ چگونه می‌توان فرد یا افرادی بی‌حیا و بی‌غیرت را پایبند حیا و عفت و غیرت کرد؟