بی‌تردید هم خانواده‌های نسل پیشین و هم خانواده‌های نسل امروز، دلایل ویژه‌ای برای اقدامات خویش داشته و دارند؛ اما از شما می‌پرسم ثمره کدام نوع از تعلیم و تربیت، به بار نشستن انضباط فردی و اجتماعی در نسل کارآمد جوان ما بود؟ تعلیم و تربیت دیروز یا تعلیم و تربیت امروز؟ کافی است اندکی تأمل کنیم که آن سختی‌ها و مشقات چه ثمره‌ای به بار آورده و از این آسودگی‌ها و راحت‌طلبی‌ها چه آبی گرم شده است؟ ملاحظه می‌کنید که نوع نگاه به زندگی تا چه اندازه در سرنوشت آدم‌ها و به دنبال آن سرنوشت اجتماع مؤثر است و آموزش‌های ما تا چه حد می‌توانند کارساز و جدی تلقی شوند!

بازی دادن کودک و نوجوان و جوان در فعالیت‌های گوناگون، دادن نقش‌های مناسب به آنان در گروه و تیم، عضویت آنان در سازمان‌های مردم‌نهاد (سمن‌ها)، مشارکت آنان در فعالیت‌های بسیج، هلال‌احمر، اردوهای جهادی و...، نقش‌پذیری آن‌ها در کانون‌ها، تشکل‌ها و هیئت‌های دانشجویی، واگذاری مسئولیت به آنان و انتظار انجام درست مسئولیت‌ها و... می‌توانند عوامل مؤثری تلقی شوند که نسل فعال و پویای ما را به حرکت و جنبش وادار کرده، انضباط فردی و اجتماعی را در آن‌ها نهادینه کنند.

از سوی دیگر عواملی همچون خودمحوری و فردگرایی، راحت‌طلبی و نازپروردگی، عدم آموزش کافی، درگیرنشدن با کارها و فعالیت‌های تیمی و گروهی، سرمایه‌گذاری ناکافی بر نسل جدید از کودکی تا بزرگسالی، ارتباطات اندک اجتماعی و همچنین گوشزد نکردن پیامدها و تبعات رفتارهای مسئولیت‌گریز می‌توانند در نابودی و امحای روحیه انضباط اجتماعی نقش مهمی ایفا کنند.