چنین بنای مبارکی در صورتی میتواند آرامش زن و مرد و فرزندان آنان را پدید آورد که از گام نخست با اندیشه و سنجش صحیح انجام گیرد. ازدواج صرفاً ارضاء کننده غریزه جنسی نیست؛ بلکه مقدمه تأسیس نهاد خانواده است. در درون این نهاد علاوه بر تمتع جنسی همسران از یکدیگر، بسیاری از نتایج دیگر به دست میآید که همگی وابسته به پایداری خانواده و محبتآمیز بودن روابط اعضای آن است. برای آنکه خانواده از آغاز به شکلی مطمئن پایهریزی شود، انتخاب همسر باید به شیوهای صحیح باشد؛ یعنی به گونهای که احتمال تأمین اهداف خانواده را بالا ببرد؛ بنابراین معیارهای گزینش همسر نمیتواند یکسویه باشد. مثلاً تاکید بر زیبایی همسر، یکسویه نگری است. کسی که زیبایی همسر و یا ثروت او را یگانه معیار انتخاب قرار میدهد، به فرزندان خانواده نیندیشیده و به تأثیر اخلاقی و دینی همسران بر یکدیگر توجه نکرده است. شخصی به امام صادق (علیه السلام) عرض کرد قصد ازدواج دارم. ایشان فرمودند: بنگر که خویشتن را کجا مینهی. پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: از سبزی روییده در پهنزار بپرهیزید. پرسیدند: روییده در پهنزار چیست؟ فرمود: زن زیبا که در خانواده بد باشد.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: زن همچون گردنآویز است، پس بنگر که چه چیز را به گردن میآویزی. در احادیث اهلبیت (علیهم السلام) همچنین سخنانی درباره معیارهای انتخاب شوهر آمده است. در این احادیث، معیار انتخاب، اخلاق نیکو و دین صحیح معرفی شده است. از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) روایت شده است: اگر مردی که اخلاق و دینش را میپسندید درخواست ازدواج کرد، او را همسر دهید، اگر چنین نکنید در زمین فتنه و فساد بزرگ پدید آید.
این جملات و روایات، معیارهای انتخاب همسر را بیان میکنند و با دقت در آنها میتوان دریافت این معیارها به گونهای است که خانواده را محیطی مناسب برای رشد معنوی اعضای آن میسازد.