امام حسین علیه‌السلام: حلم زینت انسان و وفا نشانه جوانمردی است.  «بحارالانوار، ج ۷۵، ص۱۲۲» 

اقتصاد 1227

اسلام دارای نظام اقتصادی مستقل از سرمایه‌داری و سوسیالیسم است
در اسلام در چارچوب مباحثی چون اقتصاد، حقوق، جامعه‌شناسی و برخی زیرمجموعه‌های علوم انسانی، هم فرد اصیل است و هم جامعه؛ در نتیجه، هر سه نوع مالکیت(خصوصی، دولتی، و عمومی) از اصالت برخوردارند و به تبع این موضوع، فعالیت اقتصادی هر سه بخش خصوصی، دولتی، و عمومی غیر دولتی اصیل هستند؛ و این، حاکی از این است که اسلام دارای نظام اقتصادی خاص خود بوده و از دو نظام رایج دیگر متمایز است.
دکتر محمود دهقانی با اشاره به مبانی فلسفی و اصول بنیادین اقتصاد اسلامی، گفت: برخلاف دیدگاه مغرضان یا ناآگاهان، اسلام دارای نظام اقتصادی منسجم و مستقل از مکاتب شرقی و غربی است.
به گزارش روابط عمومی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، دکتر دهقانی، طی گفتگویی با بیان اینکه برخی از افراد مغرض یا ناآگاه، وجود نظام اقتصادی در اسلام را زیر سؤال می‌برند، گفت: واقعیت این است که اسلام نه‌تنها نظام اقتصادی دارد، بلکه در تمام عرصه‌های تمدنی، اعم از سیاست، حقوق، فرهنگ و اقتصاد، صاحب منظومه فکری و ساختارمند است.
عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) افزود: گرچه درباره اقتصاد اسلامی آثار علمی و کتاب‌های متعددی تألیف شده؛ اما برای فهم عمومی می‌توان با زبانی ساده و در عین حال علمی، ساختار اقتصاد اسلامی را تبیین کرد.
دکتر دهقانی در تبیین اجمالی این ساختار ابراز کرد: اگر یک هرم مفهومی را به‌عنوان مدل در نظر گرفته، قاعده آن را «اصالت فرد یا جامعه»، میانه آن را «مالکیت» و رأس آن را «فعالیت اقتصادی» ترسیم کنیم، از طریق این سه سطح، می‌توان تفاوت اقتصاد اسلامی را با نظام‌های سرمایه‌داری و سوسیالیستی نشان داد.
وی با اشاره به اینکه اصالت فرد و جامعه، یکی از مفاهیم بنیادین در فلسفه اقتصاد است، تصریح کرد: در نظام سرمایه‌داری، اصالت با فرد است و این نگرش به اصالت مالکیت خصوصی و در نتیجه، اولویت فعالیت بخش خصوصی در اقتصاد منجر می‌شود؛ در مقابل، نظام سوسیالیستی اصالت را به جامعه می‌دهد و از همین رو، مالکیت دولتی و به‌تبع آن، فعالیت اقتصادی دولت‌محور دارای اصالت خواهد بود.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی (ره) با اشاره به تأثیر نگاه فلسفی بر ساختار اقتصادی هر مکتب عنوان کرد: آنچه که در غرب به عنوان «اندیویجوالیسم» یا اصالت فرد شناخته می‌شود، موجب شکل‌گیری نظام سرمایه‌داری و تأکید بر حداقل نقش دولت در اقتصاد شده است. در مقابل، سوسیالیست‌ها با تکیه بر اصالت جامعه، به برنامه‌ریزی متمرکز و تسلط دولت بر اقتصاد معتقدند.
دکتر دهقانی در ادامه تأکید کرد: در اسلام در چارچوب مباحثی چون اقتصاد، حقوق، جامعه‌شناسی و برخی زیرمجموعه‌های علوم انسانی، هم فرد اصیل است و هم جامعه؛ در نتیجه، هر سه نوع مالکیت(خصوصی، دولتی، و عمومی) از اصالت برخوردارند و به تبع این موضوع، فعالیت اقتصادی هر سه بخش خصوصی، دولتی، و عمومی غیر دولتی اصیل هستند؛ و این، حاکی از این است که اسلام دارای نظام اقتصادی خاص خود بوده و از دو نظام رایج دیگر متمایز است.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی (ره) خاطرنشان کرد که باید توجه داشت که تفاوت‌های بنیادین در معنا و کارکرد «اصالت» در مباحث فلسفی و هستی‌شناختی و دیگر حوزه‌ها از جمله اقتصاد وجود دارد. 
وی در ادامه اظهار کرد: در بحث اصالت فرد و جامعه و در چارچوب مباحث هستی‌شناختی، اصالت به معنای چیزی است که دارای "ما به ازای" عینی خارجی است؛ بنابراین، فرد دارای اصالت و جامعه امری اعتباری تلقی می‌شود. اما در حوزه‌های حقوقی، اجتماعی و اقتصادی، اصالت در اینجا معنای خاص خود را دارد که متفاوت از معنای آن در فلسفه است و لذا در این حوزه‌ها و از نقطه‌نظر تفکّر اسلامی، فرد و جامعه بصورت توأمان اصیل هستند.
 
سازمان ملل، رکورد بهترین شاخص توسعه انسانی تاریخ ایران را برای دولت شهید رئیسی ثبت کرد/ بهبود استاندارد زندگی؛ پس از فاجعه دولت روحانی
سازمان ملل متحد در جدیدترین گزارش سالانه خود از سلسله گزارش‌های توسعه انسانی یا Human Development Index و به طور مخفف HDI ، نمره ایران در شاخص توسعه انسانی را برای سال ۱۴۰۲ افزایش داده و به ۰.۷۹۹ واحد رسانده که بهترین عملکرد تاریخ ایران در این شاخص جهانی محسوب می‌شود. به گزارش رجانیوز شاخص توسعه انسانی ارقامی از صفر تا یک را در بر می‌گیرد که هرچه این رقم برای یک کشور بیشتر باشد، دلالت بر توسعه‌یافتگی بیشتر آن کشور در حوزه انسانی و ارتقای استاندارد زندگی مردم در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارد.
 ایران در گزارش پیشین سازمان ملل نمره ۰.۷۹۳ را در شاخص توسعه انسانی برای سال ۲۰۲۲ یعنی 1401 به دست آورده بود؛ اما در گزارش جدید که مربوط به سال ۲۰۲۳ یعنی 1402 است، نمره بالاتر یعنی ۰.۷۹۹ را کسب کرده است که نشان‌دهنده رشد و بهبود وضعیت توسعه انسانی و سطح استاندارد زندگی مردم در ایران طی این سال است.
 به اذعان سازمان ملل متحد، عملکرد ایران در سال ۱۴۰۲ بهترین نمره شاخص توسعه انسانی ایران در طول تاریخ را ثبت کرده است که نتیجه سیاست‌های دولت شهید رئیسی بوده است.
 سازمان ملل آمار شاخص توسعه انسانی را از سال ۱۳۶۹ اعلام کرده است. طبق این آمار، در این تقریباً ۳.۵ دهه شاخص توسعه انسانی ایران تقریباً همیشه رو به بهبود بوده، البته به‌جز در دولت حسن روحانی.