اسرائیلیّات
اکبر مظفری
سلام بفرمایید.
- حاج آقا منظور از «اسرائیلیّات» چیست؟
- اسرائلیات، قصه‌ها، افسانه‌ها، روایات و اخباری است که از «تورات» و منابع یهودی گرفته شده و به دست علمای یهود، به ویژه کسانی که پس از ظهور اسلام مسلمان شدند، وارد فرهنگ اسلامی شده است. علمای اسلام، گاهی اصطلاح اسرائیلیات را به «نصرانیات» و همه مجعولاتی که رنگ یهودی دارد، تعمیم می‌دهند.
- چه عواملی باعث نفوذ اسرائیلیات در فرهنگ اسلامی شد؟
- ریشه‌های تاریخی نفوذ اسرائیلیات در فرهنگ اسلامی را باید از یک سو به حضور جامعه یهودی در جزیرة العرب و ارتباط نزدیکشان با قوم عرب و برتری فرهنگی آنان بر عرب جاهلیت دانست و از سوی دیگر باید آن را در خصومت و کینه‌توزی یهود با اسلام جستجو کرد. یهودیان چون در رویارویی سیاسی و نظامی با مسلمانان شکست خوردند، تلاش کردند تا از راه نفوذ فرهنگی و از درون به مسلمانان ضربه بزنند.
- یهودیان در کدام نقاط جزیرة العرب زندگی می‌کردند؟
- دین یهود چند قرن پیش از ظهور اسلام، در عربستان نفوذ یافته بود و برخی نقاط یهودی‌نشین در این سرزمین پدید آمده بودند که مهم‌تر از همه یثرب بود که پس از هجرت پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) مدینه (مدینه الرسول) نامیده شد. علاوه بر یثرب که سه طائفه یهودی ثروتمند و متنفّذ «بنی‌قینقاع»، «بنی‌نضیر» و «بنی‌قُریظه» در آن سکونت داشتند، در «تیماء»، «فدک» و «خیبر» نیز نقاط یهودی‌نشین پدید آمده بود و تعدادی از این گروه در آنجا حضور داشتند.
- یهودیان چه چیزهایی را وارد فرهنگ اسلامی کردند؟
- روایاتی که یهودیان در جامعه عرب بازگو می‌کردند، بیشتر گزارش‌ها و روایات آمیخته با خرافات و افکار آشفته درباره آفرینش جهان، پیامبران، اقوام، امت‌های پیشین و امثال این‌ها بود. این‌گونه مطالب در عصر اسلام از طریق راویان یهودی‌الأصل یا غیر آنها مانند «عبدالله بن سلام»، «کعب الأحبار»، «وهب بن منبّه» «ابو هُریره»، «عبدالله بن عمرو بن العاص» و «مُقاتل بن سلیمان» وارد کتاب‌های تاریخ اسلام شد.
- خرافات هم جزیی از اسرائیلیات است؟
- بله. مثلاً «بخاری» و «مسلم» از «ابو هریره» نقل کرده‌اند که وی می‌گفت: «ملک‌الموت روزی نزد موسی (علیه السلام) رفت و گفت: دعوت پروردگارت را اجابت کن! موسی (علیه السلام) سیلی به صورت او زد و چشم او را کور کرد! فرشته نزد خدا برگشت و گفت: مرا نزد بنده‌ای فرستادی که نمی‌خواهد بمیرد و دو چشمم را کور کرد! خداوند چشم فرشته را به حال اول برگرداند و به او گفت: نزد بنده‌ام برو و به او بگو اگر می‌خواهی زنده بمانی، دستت را بر پشت گاو نری بنه، به تعداد موهای گاو که زیر دستت قرار می‌گیرد، بر سال‌های عمر تو می‌افزایم» همچنین وهب بن منبّه می‌گفت: «مردم بیت‌المقدس، همسایگان خدا هستند، بر خداست که همسایگان خود را عذاب نکند. هرکس در بیت‌المقدس دفن شود، از عذاب و فشار قبر نجات خواهد یافت»
- برخورد رسول خدا و ائمه معصومین (علیهم السلام) با اسرائیلیات چگونه بود؟
- آنها به سختی با اسرائیلیات مبارزه می‌کردند. مبارزه رسول خدا و ائمه اطهار (علیهم السلام) با اسرائیلیات گاهی به شکل تکذیب راویان آنها و سلب اعتماد مردم از آنها و گاهی از راه پاسخگویی به احادیث آنها با استدلال و روش علمی بود. امیرالمومنین علی (علیه السلام) درباره ابوهریره فرمودند: «دروغ‌گوترین کسی که احادیثی را به دروغ به رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) نسبت داده، ابوهریره دوسی است.»
- ممنون حاج آقا
برداشتی از کتاب: مجموعه مقالات تاریخی، (راه‌های نفوذ اسرائیلیّات در تاریخ اسلام)، تالیف: استاد مهدی پیشوائی
دسته بندی مطالب:
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
- 1 از 138
- شماره بعدی
کانال پرتو را در پیامرسان ایتا دنبال کنید
مطالب این سایت متعلق به نشریه پرتو بوده و استفاده از مطالب اختصاصی آن با ذکر منبع بلامانع است.
