- سلام بفرمایید.

- حاج آقا عمل انسان چه ابعاد و جوانبی دارد؟

- هر عمل انسان دو بُعد دارد. یک بُعد آن، شعاع اثر مفید و یا مضرّ آن در خارج و جامعه است و بُعد دیگر آن، شعاع انتساب عمل به شخص و انگیزه‌های نفسانی و روحانی اوست.

- خوبی و بدی عمل به چه چیزی بستگی دارد؟

- روح انسان با هر عمل اختیاری، از قوّه به سوی فعلیت گام برداشته و اثر و خاصیتی متناسب با اراده، هدف و مقصود خود کسب می‌کند. این آثار و ملکات، جزء شخصیت انسان شده و او را به عالمی متناسب خود، از عوالم وجود می‌برد. پس خوبی و بدی اعمال، از نظر بُعد اول، بستگی به اثر خارجی آن عمل دارد و از نظر بُعد دوم، بستگی به کیفیت صدور آن از ناحیه انسان دارد.

- کدام بُعد از عمل انسان مورد توجه خداست؟

- عمل انسان از نظر شعاع اثر سودمند یا زیانبار، در دفتر تاریخ ثبت می‌شود و تاریخ درباره آن قضاوت می‌کند، آن را ستایش یا نکوهش مینماید؛ اما از نظر شعاع انتساب با روح انسان، تنها در دفتر ملکوتی ثبت و ضبط می‌شود. دفتر تاریخ، عمل بزرگ و مؤثر را ستایش می‌کند و دفتر ملکوتی در جستجوی نفس عمل است.

- نفس عمل یعنی چه؟

- یعنی عمل دارای روح باشد و با قصد قربت و نیت خالصانه انجام شود. تنها چنین عملی است که به سوی خدا بالا می‌رود. اخلاص، جان عمل است و شرافت عمل آدمی در پیشگاه الهی به اخلاص در عمل بستگی دارد.

- اخلاص چه تاثیری در عمل دارد؟

- اخلاص، عمل را ملکوتی می‌کند. شرط اینکه عمل، وجهه ملکوتی پیدا کند این است که با توجه به خدا و برای خدا انجام شود. تا عملی از راه نیت، عقیده و ایمان، نورانیت و صفا پیدا نکند، به ملکوت اعلی نرفته و به علیین صعود نمی‌کند. 

- پس حجم عمل تاثیری در وجهه ملکوتی آن ندارد؟

- بله. آنچه در محضر الهی مایه ارزش اعمال است، کیفیت عمل است نه کمیت آن. چه بسا کارهای بزرگی که از نظر ما بزرگ است؛ اما در پیشگاه الهی ارزشی ندارد و چه بسا کارهای کوچکی که از نظر ما کوچک است؛ اما در نزد خداوند گران‌بهاست. اخلاص، ملاک ارزش‌گذاری ملکوتی اعمال است. امیرالمومنین علی (علیه السلام) وقتی انگشترشان را در هنگام رکوع...

ادامه در همین صفحه

ادامه از همین صفحه

اخلاص در عمل...

 به فقیر بخشیدند، آیه «یؤتُونَ الزَّکاةَ وَ هُم راکعُونَ» در حقشان نازل شد و وقتی امام و اهلبیتشان قرص نان‌هایی انفاق کردند، آیه «هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنْسَان» در حقشان نازل شد. در حالی که انگشتری و چند قرص نان، از ارزش مالی چندانی برخوردار نبودند؛ بلکه آنچه باعث شد این انفاق‌های کوچک در پیشگاه الهی مورد توجه و عنایت ویژه قرار گیرند، اخلاص نهفته در آنها بود. 

- ممنون حاج آقا 

منبع: برداشتی از کتاب: عدل الهی، (اخلاص، شرط قبول اعمال)، تالیف: متفکر شهید استاد مرتضی مطهری (ره)