جمال الدین بن عبدالله بحرانی مشهور به إبن مُتَوَّج، عالم امامی بحرین در قرن‌های هشتم و نهم قمری. وی در حله نزد فخرالمحققین شاگردی کرد. مهم‌ترین اثر او کتاب الناسخ و المنسوخ است.

در برخی منابع، لقب او فخرالدین و شهاب‌الدین نیز آمده است. معتبرترین منبع اطلاعات درباره ابن متوج، نوشته‌های ماحوزی است که با گفته‌های ابن ابی جمهور در آثارش و حر عاملی تکمیل می‌شود.

از جزئیات زندگی ابن متوج اطلاع چندانی در دست نیست. او اهل اُوال، از جزایر بحرین بود و برای تحصیل به عراق رفت. وی در حله در درس فخرالمحققین (متوفی ۷۷۱ق) و دیگران حاضر می‌شد و پس از دریافت اجازه از آنان، به بحرین بازگشت.

ابن متوج تا پایان عمر در بحرین به قضاوت و امور حسبیه اشتغال داشت و در همانجا درگذشت و در جزیره اُکل به خاک سپرده شد.

تاریخ وفات او به صورت قطعی معلوم نیست. برخی به استناد دست‌نوشته‌ای به خط فرزندش ناصر، زمان وفات را ۸۲۰ هجری قمری دانسته‌اند.

ابن متوج، فقیهی بود که فتاوایش در نقاط دورتر نیز تا حدودی شهرت داشته است و مؤلفان، برخی اقوال فقهی وی را مورد توجه قرار داده‌اند.

احمد بن فهد احسایی، فخرالدین سبیعی و احمد بن محذم اوائلی از ابن متوج بهره برده و روایت کرده‌اند.

از آثار به جای مانده از او «الناسخ و المنسوخ» است. ابن متوج خود می‌گوید آن را از تفسیر خویش برگرفته است. شرح این رساله از عبدالجلیل حسینی، قاری با تصحیح و ترجمه محمد جعفر اسلامی در ۱۳۴۴ش در تهران به چاپ رسید.

برخی از آثار وی نیز به صورت خطی بازمانده است:

غرائب المسائل

کفایه الطالبین: این رساله با عنوان‌های هدایه المستبصرین و ما یجب علی المکلف و ما یعم به البلوی نیز شناخته می‌شده است.

منهاج الهدایه فی تفسیر آیات الاحکام الخمسمأه: آقابزرگ تهرانی نسخه‌ای از آن در کتابخانه‌ای شخصی دیده است.

وسیله القاصد فی فتح معضلات القواعد: در شرح قواعد الاحکام علامه حلی

الثارات یا قصص الثار: منظومه‌ای بلند در مراثی و حماسه‌های شیعه با مطلع «علیّ حرام ان الذّ بمطعم»

حرز منظوم

ماحوزی و افندی آثار دیگری هم از او بر شمرده‌اند.