آداب مهمانی، مجموعه‌ای از رفتارها و گفتارهای شایسته برای پذیرایی از میهمان است. در تعالیم و آموزه‌های اسلامی، سفارش‌های بسیاری در ارتباط با میهمانی وجود دارد. برخی از دستورات، پیرامون آداب و وظایف میهمان است. این وظایف گاه جهت حفظ شأن میزبان می‌باشد؛ مانند اینکه دعوتش را بپذیریم، غذایش را بخوریم و گاه جهت شأن خود میهمان است؛ مانند اینکه نباید انتظار تشریفات داشته و شأن کاذبی برای خود در نظر بگیریم.

۱ - مقدمه: اصل میهمانی، از جمله اموری است که شرع و عقل مهر تأییدی بر نیک بودن آن زده‌اند. در روایات اسلامی، توصیه‌های بسیاری پیرامون میهمانی وجود دارد تا اندازه‌ای که گفته شده؛ اگر شخصی روزه مستحبی دارد و مؤمنی او را دعوت به غذا کرد، روزه خود را بخورد. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: «اگر برادر مسلمانی غذایی را که با زحمت تهیه کرده و انسان روزه‌داری را به خوردن آن دعوت کند، چه ایرادی دارد که او هم بپذیرد و افطار نماید».

همچنین پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) سفارش می‌کنند که «دعوت به مهمانی را بپذیر، هرچند نیاز باشد مسافتی طولانی راه بروی».

۲ - پذیرش دعوت مؤمن: وقتی انسان از طرف مؤمنی، دعوت می‌شود، باید او را اجابت نماید. پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرمایند: «به حاضران و غایبان امّتم سفارش می‌کنم که دعوت مسلمان را بپذیرند، اگرچه در فاصله پنج میلی (هر میل حدود دو کیلومتر است. پنج میل حدود ده کیلومتر است.) باشد؛ زیرا این کار، جزو دین است».

در مقابل نباید در شرایط عادی، دعوت مُشرک و یا منافقی را بپذیرد. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده‌اند:  «اگر مُشرکی یا منافقی مرا به خوردن شتری هم مهمانی کند، دعوتش را نمی‌پذیرم و این، از دین است. خدای (عزّوجلّ) به این عمل من راضی نیست که عطای مشرکان و منافقان و خوراک آنان را بپذیرم». اما در شرایطی؛ مانند امر به معروف، نشان دادن چهره‌ای مناسب از مسلمانان و... اشکالی در این میهمانی‌ها نخواهد بود.

۳ - رعایت مسائل دینی: از امام باقر (علیه‌السلام) پرسیده شد: مردی همزمان به ولیمه و تشییع جنازه دعوت می‌شود، شرکت در کدام یک برتر است و کدام یک را اجابت کند؟ امام (علیه‌السلام) فرمودند: «تشییع جنازه را اجابت کند؛ زیرا حضور در تشییع جنازه، مرگ و آخرت را به یاد می‌آورد، و ولیمه را رها کند؛ چرا که آن، دنیا را به یاد می‌آورد». از این روایت این نکته به دست می‌آید که شرکت در میهمانی‌ای که انسان را به یاد خدا و آخرت بیندازد؛ مانند اینکه در آن موعظه و نصیحت باشد، بهتر از دیگر میهمانی‌ها است.