آنچه که سبب می‌شود تا اندیشمندان، وارد عرصه نظریه‌پردازی و تولید فکر شوند، اندیشه‌های سیاسی و اجتماعیِ برآمده از تحولات همان عصر است. از همین منظر می‌توان شهید مرتضی مطهری را به سبب سبک و نوع مواجهه با سایر افکار، پهلوانی در عرصه فکر، در زمانه خودش، یعنی عصر انقلاب اسلامی دانست.

نقش بی‌بدیل شهید مطهری در تحولات فکری و تاریخیِ انقلاب اسلامی به عنوان یکی از افراد تأثیرگذار در احیای تفکرات اسلامی، در جامعه‌ای که پیوسته مورد هجوم افکار و ایده‌های غربی و شرقی قرار می‌گرفت، غیرقابل تحریف و انکار است.