نظم جهانی در حال تغییر است و نشانه‌ها حاکی از آن است که جهان از حالت دوقطبی با سردمداری آمریکا به‌عنوان ابرقدرت، در حال خروج و تبدیل شدن به چندقطبی است که در آن، کشورهای دیگری در حال تبدیل شدن به قدرت‌های بزرگ جهانی هستند.

 روند جهانی نشان می‌دهد بسیاری از کشورها در حال تغییر آرایش جایگاه سیاسی و اقتصادی خود هستند و رقابت برای این تعیین جایگاه، سرعت بیشتری به خود گرفته است.

بسیاری از موسسات اقتصادی جامعه‌شناسی، جمعیت‌شناسی و... و همچنین، اندیشمندان مختلف در حوزه‌های مختلفِ، سیاسی، نظامی، اقتصادی، جمعیتی و... به این تغییرات گسترده اعتراف داشته‌اند. نکته مشترک در تمام این حوزه‌های تحقیقی، اعتراف به اتمام دوران پیشرویِ فزاینده اقتصادی و قدرتمندتر شدن آمریکا و شروع شیب شدید روند نزولی آمریکا، بخصوص در بُعد جایگاه سیاسی و اقتصادی و همچنین، روند نزولی پیوسته ارزش دلار است.  

موسسات اقتصادی چون "اینوستوپدیا" و... که در آمریکا مستقرند و تغییرات اقتصادی را رصد، تحلیل و پیش‌بینی می‌کنند نیز از مدت‌ها پیش، در بُعد اقتصادی به این تغییرات اشاره کرده‌اند. 

یکی از مهم‌ترین این تغییرات که می‌تواند باعث صعود یا نزول اقتصاد جوامع شود، ظرفیت جمعیتی و کمیت نیروی انسانی است.

بررسی تیم اقتصادی "گلدمن‌ساکس" آمریکا، حاکی از آن است که کاهش رشد جمعیت، عامل تضعیف رشد اقتصادی جهان در دهه‌های آینده است. [1]

تحقیقات این گروه نشان می‌دهد رشد اقتصادی جهان تقریبا به قله خود رسیده و در دهه آینده از مرز اوج، به سمت روند نزولی سرازیر می‌گردد که مهم‌ترین دلیل آن، مسئله کاهش رشد جمعیت و کمبود نیروی انسانی است و کشورهای نیجریه، پاکستان و مصر در روند نظم جدید جهانی به‌عنوان اقتصادهای نوظهور، قوی خواهند شد و به جمع بزرگ‌ترین اقتصادهای دنیا خواهند پیوست. از طرف دیگر، ایالات متحده آمریکا مانند سابق، رشد اقتصادی نخواهد داشت و روند نزولی خود را طی می‌کند و در دهه آینده، حاکمیت دلار فرو خواهد پاشید که یکی از دلایل مهم آن، تغییرات جمعیتی است؛ چرا که این تغییرات، در ایالات متحده و جاهای دیگر، پیامدهای عمده‌ای دارد، به طور مثال، در گزارش موسسه تحقیقاتی اقتصادی "اینوستوپدیا" که آن‌ها نیز به نتایج مشابه تیم "گلدمن‌ساکس" رسیده‌اند، آمده است: «تغییرات جمعیتی در آمریکا تاثیرات جدی بر ریسک و بازده سرمایه‌گذاری دارد. ترکیبی از کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش تعداد بازنشستگان، می‌تواند عواقب فاجعه‌باری برای برنامههای بازنشستگی و تولید ثروت داشته باشد. بنابراین، هر سبد سهام باید با درنظرگرفتن جمعیت، مسن‌تر ساخته شود؛ زیرا انتظار می‌رود تعداد آمریکایی‌های بالای ۶۵ سال از ۱۶ درصد در سال ۲۰۱۸ به حدود ۲۱.۶ درصد جمعیت این کشور افزایش یابد.

و  با نزدیک شدن به زمان بازنشستگی، آنها شروع به فروش سهام خود یا تبدیل آن به سرمایه‌گذاریهای محافظه‌کارانه‌تر خواهند کرد». [2]

از مهم‌ترین عوامل اساسی رشد بالای اقتصاد کشورهای نیجریه، پاکستان و مصر، نیز همین تغییرات جمعیتی است. بهره‌مندی از جمعیت بالا و رشد نیروی کار در سال‌های آتی، زمینه رشد این کشورها را بیش‌ازپیش، مساعد کرده است. مردم مصر علی‌رغم تلاش دولت این کشور برای کاهش جمعیت مصر، توجهی به سیاست دولت این کشور ندارند و آن را با موازین شرعی مطابق نمی‌دانند. [3]

خبرگزاری "بلومبرگ" در گزارش خود از تحقیقات تیم "گلدمن‌ساکس" آورده است: «پیش‌بینی‌های ما حاکی از آن است که از مرز بالای رشد بالقوه جهانی عبور کرده‌ایم. بیشتر این کاهش پیش‌بینی شده به دلیل جمعیت‌شناسی است». [4]

با توجه به این حقیقت، باید گفت، متاسفانه تاکنون ایران برای تعیین جایگاه جمعیتی خود در نظم جدید، اقدام جدیِ منجر به روند افزایش جمعیتی نداشته است که این مسئله بارها با هشدار، نگرانی و گله‌مندی رهبر معظم انقلاب مواجه شده است.

همان‌طور که روند افزایش جمعیتی بر تولید ثروت موثر است، سالمندی نیز، بر مصرف سرمایه و ثروت کشور تاثیر می‌گذارد. 

با توجه به فراگیری نظم نوین جهانی در آینده‌ای نزدیک و تحلیل دقیق رهبر معظم انقلاب در این رابطه و تأکید بسیار ایشان به نقش‌آفرینی مسئولین، نخبگان و خصوصا جوانان برای تعیین موقعیت بالای ایران در این نظم جدید، شاید برای عده‌ای بیشتر معلوم شود که علت نگرانی‌ها و هشدارهای متعدد رهبر معظم انقلاب چیست؟!

پی‌نوشت:

[1]. How Demographic Trends Could Affect Your Portfolio?، https://b2n. r/investopedia.eco..

[2]. What Does World Economy Look Like Through 2075? Here’s What Goldman Sachs Thinks  https://b2n. r /bloomberg1..

[3]. The population policy in Egypt،https://b2n. r/pubmed1، https://b2n.ir/btid4..

[4]. What Does World Economy Look Like Through 2075? Here’s What Goldman Sachs Thinks  https://b2n. r /bloomberg1..