«مهم‌ترین علّت طلاق، ازدواج است»؛ این جمله چقدر منطقی است و یا چقدر نابخردانه است؟ مشخص است که صرفاً یک «بازی زبانی» طنزآمیز برای انبساط خاطر است و اگر همین جمله را در قالب یک گزاره جدی به کسی بگوئید، ممکن است شما را به مداوا توصیه کند! امّا اگر تصور می‌کنید که این نوع از جملات فقط به محافل مطایبه اختصاص دارد، متاسفانه گمان خطایی است.

مثلاً به این جمله آقای حسن روحانی که اخیراً گفته شده است توجه کنید: "آن‌هایی که اصلاً با برجام مخالف بودند و می‌گفتند برجام درست نبوده، و همه‌اش ضرر و خسارت بوده و اصلاً نفعی نداشته، خب اسنپ‌بک گوشه‌ای از برجام را از بین می‌برد، خب شما که می‌گویید کل برجام از بین برود خیلی خوب است، خب این هم یک گوشه‌ای از برجام است." و در انتها هم به سبک مالوف خود خطاب به منتقدان برجام تاکید می‌کند که "شما دیگر ساکت باشید!"

نکته‌ی آقای روحانی به اختصار این‌چنین است: "شما که قبلاً منتقد برجام بودید، حالا که اسنپ‌بک می‌خواهد همه قطعنامه‌های تحریمی را مجدداً برگرداند، دیگر ساکت باشید!"

مزاح نخست را اگر جدی بگیریم، معنی‌اش این می‌شود که اگر می‌خواهید آمار طلاق پایین بیاید، ازدواج نکنید! و گزاره آقای روحانی هم اگر صورت صریح‌ترش را در نظر بگیریم این‌طور می‌شود که اگر الان می‌خواهید به فعال‌شدن مکانیسم ماشه که یکی از بزرگ‌ترین افتضاحات مذاکره‌کنندگان برجام است، ایراد بگیرید، قبلاً نباید به این چیزها انتقاد می‌کردید؛ بلکه احتمالاً باید جزو مدافعان هم می‌بودید!

آقای روحانی ظاهراً می‌خواسته انتقاد پیشین از برجام و انتقاد اکنون از هوا شدن کامل برجام و بازگشت قطعنامه‌ها را پارادوکسیکال نشان دهد. بازی زبانی روشنی است؛ امّا متاسفانه بیش از اندازه کوته‌فکرانه است؛ چرا که انتقاد منتقدان از برجام، دقیقاً به دلیل همین موضوعات، مانند وجود مکانیسم‌های عجیب و غریبی مانند مکانیسم ماشه در آن بود؛ مکانیسمی که می‌گوید حتی اگر ایران به نقض تعهدات طرف مقابل اعتراض و به آن اصرار کند، نهایتاً تحریم‌های ایران برمی‌گردد!

یکی دیگر از مدعاهای این روزهای آقای روحانی، که جناب ظریف نیز در آن شریک است، این است که اگر برجام به هم بخورد و تحریم‌ها برگردد، اتفاقی نیفتاده! به همان دوره قبل از برجام برگشته‌ایم؛ لذا نباید منتقدان، لب به سخن بگشایند؛ چرا که تازه روز از نو و روزی از نوست و جایی برای اعتراض منتقدان برجام نمی‌ماند!

این هم یک بازی زبانی ساده‌انگارانه است. برجامی که به این شکل مذاکره شده بود، از یک سو به نحو ایجابی شرایط خاصی برای کشور پدید آورد، و از سوی دیگر به نحو سلبی، فرصت‌هایی را از کشور گرفت که سال‌ها باید درباره آن گفت و نوشت.