در طول تاریخ همواره قلدرها و مستکبران با مکیدن خون محرومان و تضییع حقوق مستضعفان بر قدرت خود افزوده‌اند و از این طرق روز به روز ملت‌های ضعیف، ضعیف تر و دولت های مستکبر، ‌قویتر شده‌اند. تنها راه نجات ملت‌های ضعیف،‌ پایان دادن به قدرت مستکبران است که این جز با مبارزه و جهاد همه جانبه حاصل نشده ونمی‌شود؛‌ به همین دلیل بوده است که همواره پیامبران با بسیج ملت‌ها به جنگ با مستکبران رفته‌اند و از این راه مستضعفان را به قدرت رسانده‌اند. ایران ما نیز از این قاعده مستثنی نیست؛‌ منابع و خزاین کشورما  نیز در معرض تاراج قدرت‌های شیطانی قرار گرفته است و ملت ما روز به روز ضعیفتر و ضعیفتر شده بود. یکی از اقدامات مثبتی که در نهضت ملی شدن صنعت نفت صورت گرفت اتحاد جریان مذهبی به رهبری آیت الله کاشانی و جریان ملی به رهبری مصدق بود که با کمک فداییان اسلام و حذف فیزیکی امثال رزم آرا،‌ توانست نفت از چنگال انگلیسها خارج و به اصطلاح ملی شود. با ملی شدن صنعت نفت در 29 اسفند سال ... تحول شگرفی در ایران به وجود آمد. از آن پس، این ایران بود که صاحب نفت خودش شده بود و به میزانی که دلش میخواست و به هر کس که میخواست میفروخت.

ولی  امریکایی‌ و انگلیس نسبت به همین مقدار دستاورد نهضت ملی عصبانی بودند و با تمام وجود در صدد بازپس‌گیری این دستاورد از نهضت بودند تا زمینه‌ای برای برداشته شدن گامهای بعدی نشود. از این‌رو امریکایی‌ها با کمک سرویس جاسوسی انگلیس و به کارگیری بخشی از ارتش به فرماندهی سرهنگ زاهدی و به کارگیری اوباش و اراذل به رهبری شعبان جعفری(شعبان بی‌مخ)  و ایجاد اختلاف میان ایت الله کاشانی و جریان ملی به رهبری مصدق با هزینه بسیار ناچیزی، کودتایی رقم زدند که با این کودتا، ‌محمدرضاشاه فراری به کشور بازگردانده شد و مصدق دستگیر و به زندان فرستاده شد. پس از این کودتا، ‌نفت ملی شده دوباره در اختیار انگلیس و امریکا قرار گرفت و با تشکیل یک کنسرسیوم نفتی میان آمریکا و انگلیس چنین برابر گذشته نفت ایران به تاراج رفت و حتی انگلیسی‌ها خسارات وارد شده در زمان ملی شدن نفت نیز از ایران گرفتند. 

کودتای ۲۸ مرداد از بحث برانگیزترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران به‌شمار می‌رود . در ۱۹ اوت سال ۱۹۵۳ برابر با ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ خورشیدی، دولت حاکم بر ایران توسط کودتایی نظامی با رهبری سرلشکر فضل‌الله زاهدی با درخواست مستقیم بریتانیا سرنگون شد. در این کودتا دخالت مستقیم افسران اطلاعاتی آمریکا و نفرات لجستیک سفارت آمریکا و حمایت دولت ایالات متحده آمریکا نیز دخیل بودند. کودتا ضد دولت مصدق پس از آن امکان‌پذیر شد که ابتدا دولت آمریکا طی عملیاتی به نام «عملیات آژاکس» ایران را در آشوب و هرج و مرجی فروبرد که راه را برای سقوط مصدق هموار کرد. در آن زمان دولت آیزنهاور در آمریکا نگران آن بود که این طرح به بیراهه کشیده شود و نیروهای حزب توده با بهره‌جویی از ناامنی قدرت را در دست بگیرند؛ ولی با اشراف اطلاعاتی که داشت توانست از مصادره این کودتا به نفع مارکسیست‌ها جلوگیری کند. 

حدود چهارماه پس از کودتای 28 مرداد،‌ دولت کودتا به دنبال برقرار مجدد رابطه ایران و انگلیس برآمد و ریچارد نیکسون معاون رییس جمهور امریکا(طراح کودتا) برای تقویت دولت کودتا یعنی شاه به ایران بیاید. دو روز قبل از سفر نیکسون دانشجویان دانشگاه تهران در اعتراض به این سفر و برقراری رابطه ایران و انگلیس در دانشگاه دست به اعتصاب و اعتراض زدند. شاه با استفاده از روش همیشگی سرکوب با نیروهای مسلح به دانشگاه حمله کرد و عده‌ای را دستگیر و جمعی مجروح و تعدادی از جمله مصطفی بزرگ‌نیا و احمد قندچی و مهدی شریعت‌رضوی نیز شهید شدند. از آن روز کنفدراسیون دانشجویان خارج از کشور این روز را روز دانشجو نامیدند که تا امروز هر ساله این روز توسط دانشجویان گرامی داشته می‌شود.

امام خامنه‌ای درباره روز دانشجو می‌فرمایند: «جالب است توجه کنید که ۱۶ آذر در سال ۳۲ که در آن سه نفر دانشجو به خاک و خون غلتیدند، تقریباً چهارماه بعد از ۲۸ مرداد اتفاق افتاده؛ یعنی بعد از کودتای ۲۸ مرداد و آن اختناق عجیب - سرکوب عجیب همه نیروها و سکوت همه - ناگهان به وسیله دانشجویان در دانشگاه تهران یک انفجار در فضا و در محیط به وجود می آید. چرا؟ چون نیکسون که آن وقت معاون رئیس جمهور آمریکا بود، آمد ایران. به عنوان اعتراض به آمریکا، به عنوان اعتراض به نیکسون که عامل کودتای ۲۸ مرداد بودند، این دانشجوها در محیط دانشگاه اعتصاب و تظاهرات می‌کنند، که البته با سرکوب مواجه می‌شوند و سه نفرشان هم کشته می‌شوند. حالا ۱۶ آذر در همه‌ سال‌ها، با این مختصات باید شناخته شود. ۱۶ آذر برای دانشجوی ضد نیکسون است، دانشجوی ضد آمریکاست، دانشجوی ضد سلطه است.

درست از همان زمان بود که جنبش دانشجویی در دانشگاه تهران شکل گرفت و دانشجویان در مبارزه با طاغوت فعالانه حضور داشتند. از سال 32 تا 42 که دوران اختناق و خفقانش می‌توان نامید هر فریادی در گلو خاموش می‌شد تا اینکه در سال 42 امام خمینی (ره) در اعتراض به لایحه کاپیتولاسیون قیام کردند و جنبش دانشجویی به همراه جنبش طلاب و فضلا به حرکت انقلابی امام ره پیوستند و طی 15 سال مبارزه نفس گیر در سال 57 این مبارزات به نتیجه رسید و انقلاب اسلامی به پیروزی رسید با این تفاوت که این بار به موضوع ملی شدن نفت منحصر نمی شد بلکه ملی شدن نفتی کی از دستاوردهای جزیی این نهضت فراگیر بود. 

با پیروزی انقلاب اسلامی،‌ امریکا اموال و پول‌های ایران را در بانک‌هایش بلوکه کرد و شاه ایران که به فرانسه فرار کرده بود به کشورش پناهندگی داد. جنبش دانشجویی  با تجربه قبلی که از شکست نهضت ملی نفت در اختیار داشت از این بیم داشت که امریکایی ها با یک کودتای دیگر دوباره شاه را به قدرت برگردانند بویژه این که امام ره نسبت به این احتمال هشدار داده بودند که ما نخواهیم گذاشت که شاه برگردد. اقدام درست و حساب شده جنبش دانشجویی در تسخیر لانه جاسوسی امریکا و دستگیری جاسوسان و بدست آوردن همه اسناد و مدارک،‌ توطئه امریکا در به شکست کشاندن انقلاب اسلامی را به شکست کشاند و امام ره با تایید حرکت دانشجویان پیرو خط امام ره آن را «انقلاب دوم» نامید. زیرا با لو رفتن برنامه‌ها و نقشه‌های در دست امریکا و اسامی تمامی مزدوران داخلی‌اش عملا دست امریکا برای کودتا بسته شد. هر چند پاتک عناصر سیاسی وابسته به امریکا به دانشجویان در مذاکرات الجزایر ضربه‌ای به اهداف دانشجویان (بازگرداندن شاه،‌ اموال بلوکه شده و تعهد امریکا مبنی بر عدم دخالت در امور ایران) تلقی شد؛ ولی نقش جنبش دانشجویی در خنثی‌سازی توطئه کودتا علیه انقلاب اسلامی نقشی مهم و قابل تقدیر است.

پس از ناکامی آمریکا در ماجرای شکست‌دادن انقلاب اسلامی، ‌امریکا و همدستانش روی جنگ حساب ویژه‌ای باز کردند تا از این طریق بتوانند این انقلاب عظیم را به شکست بکشانند. ولی در جنگ تحمیلی نیز جنبش دانشجویی بسیار فعال عمل کرد. بسیاری از دانشجویان با تعطیلی کلاس ها، ‌به جبهه‌ها اعزام شدند و در این مصاف کارهای مهمی انجام دادند. در عملیات آزادسازی هویزه نقش دانشجویان بسیار پر رنگ و فعال بود. که بنی صدر به نحوی در این عملیات از جنبش دانشجویی انتقام گرفت؛ ‌در حالی که دانشجویان در خط مقدم حمله بودند دستور عقب‌نشینی صادر کرد و همه دانشجویان از جمله شهید علم الهدی جملگی به شهادت رسیدند که مزار نورانی آن‌ها امروز زیارتگاه خیل عظیمی از مشتاقان زیارت شهدا شده است. علاوه بر حضور فیزیکی جنبش دانشجویی در حضور فیزیکی در جبهه‌ها،‌ دانشجویان بویژه دانشجویان فنی، ‌در تامین قطعات و ساخت تسلیحات برای جنگ نقش بسزایی ایفا می‌کردند که از جمله آنها میتوان به نقش بسیار مهم شهید تهرانی مقدم اشاره کرد؛‌ کاری که ایشان در آن زمان آغاز کرد امروز به نهایت رسیده است و با تولید موشکهای دوربرد و میان‌برد نقطه زن تحول بزرگی در قوه دفاعی کشور ایجاد شده است.

پس از جنگ نیز جنبش دانشجویی در بازسازی کشور و آبادی خرابی های زیرساخت های کشور از جمله پالایشگاه ها و سدسازی ها ایفا کرده‌اند. و همواره در 30 سال گذشته پس از دوران جنگ جنبش دانشجویی نقش بسزایی در پیشرفت کشور ایفا کرده است. امروز پیشرفت‌های حیرت‌آور کشور در هسته‌ای، ماهواره ‌و موشک‌های ماهواره بر، ‌‌نانو تکنولوژی،‌ هوا فضا، ‌تولید پهبادهای پیشرفته، واکسن سازی، کشف داروهای استراتژیک ضد سرطان، و... که کشور را از بیگانگان بی‌نیاز می‌کند محصول تلاش‌های خالصانه جنبش دانشجویی است نقش شهید تهرانی مقدم، دکتر شهریاری،‌ آشتیانی، و... در پیشرفت کشور بسیار ویژه است.

اکنون در فینال مبارزات با آمریکا قرار داریم و آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها در بدترین شرایط پس از انقلاب اسلامی قرار دارند و جنبش دانشجویی می‌رود که با رهبری حکیمانه امام خامنه‌ای به قله نهایی پیشرفت دست یابد قله‌ای که دیگر قدرت های بزرگ نمی توانند به آن دست یابند و کشور و ملت ایران رامورد حمله و تهدید قرار دهند. اکنون که ما در نزدیکی قله قرار داریم امریکایی‌ها به کمک همدستان خبیثش مانند انگلیس و آلمان و فرانسه در صدد شکست انقلاب اسلامی هستند و می خواهند با یک جنگ ترکیبی تمکام عیار از رسیدن به قله جلوگیری کنند حرکتی که برخی دانشجو نما در این روزها آغاز کرده دقیقا شبیه به همان حرکتی است که امریکایی در به شکست کشاندن نهضت ملی در سال 32 ایفا کرده‌اند. امروز جنبش دانشجویی باید با تمام قوا مترصد اوضاع باشد و نگذارد بار دیگر امریکایی و اروپایی ها این دستاورد عظیمی که صدها هزار خون شهید از جمله سه شهید 16 آذر به پای آن ریخته شده است از دست آن‌ها بگیرد و بار دیگر بر همه چیز این کشور از جمله نفت کشور سلطه پیدا کنند. وظیفه امروز جنبش دانشجویی استمرار مبارزه با استکبار و حفظ دستاوردهای جنبش دانشجویی در طول دوران 70 ساله گذشته است. نه از بین بردن آن دستاورد عظیمی که گذشتگان با خون خودشان برای ما به ارث گذاشته‌اند.