امروزه شبکه‌های اجتماعی مجازی از ابزارهای اعمال قدرت نرم به شمار می‌روند. آخرین آمارها از اینترنت نشان می‌دهد که هم اکنون بیش از ۲۰۶ میلیون وبگاه اینترنتی در حال فعالیت هستند. این عدد، حاکی از حجم انبوه اطلاعات ارائه شده در فضای مجازی است. با وجود ظاهر آزاد فضای مجازی، این فراوانی اطلاعات، به معنای برابری فرصت ارائه اطلاعات به کاربر نیست؛ زیرا کاربران از حجم عظیمی از وبگاه‌ها، تعدادی وبگاه مشخص را انتخاب و اطلاعات خود را تکمیل می‌کنند.

این گزارش به بررسی بزرگ‌ترین دایره المعارف متن آزاد مجازی جهان، یعنی ویکی‌پدیا می‌پردازد. ویکی‌پدیا، دایره المعارفی است که اطلاعات آن را کاربران، ثبت، ویرایش و حذف می‌کنند. ویکی‌پدیا توانسته با معرفی خود به عنوان یک مرجع بی‌طرف و آزاد از هرگونه تعصب، گرایش و برنامه از پیش تعیین شده، خود را به عنوان مهم‌ترین مرجع اطلاعات فضای مجازی تبدیل کند. این بررسی بعد از معرفی ویکی‌پدیا، به پشت پرده حمایت‌های مالی یهودیان از ویکی‌پدیا و ارتباط اسرائیل با آن و نیز اشغال آن به دست گروه‌های اسرائیلی می‌پردازد.

معرفی ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا که خود را دانشنامه‌ای آزاد معرفی می‌کند، تحت نظر مؤسسه غیرانتفاعی بنیاد ویکی مدیا، مدیریت می‌شود. موسسان ویکی‌پدیا در ابتدای امر در پایگاه اطلاعاتی دیگری با عنوان نوپدیا، مشغول فعالیت بودند و به دلیل محدودیت‌های آن، ویکی‌پدیا را طراحی کردند. وبگاه نوپدیا، پایگاهی اطلاعاتی بود که متخصصان هر حرفه در آن قلم می‌زدند. جیمی ویلز، رئیس و تصمیم گیرنده نهایی شرکت و لری سانگر، رئیس بخش ویرایش و نوشتار، از رهبران آن بودند که بعدها به ویکی‌پدیا پیوستند. ویکی‌پدیا از دو کلمه ویکی به معنای سریع – به زبان هاوایی - و پدیا، قسمت دوم کلمه دایره المعارف، تشکیل شده است.

ویکی‌پدیا، یک پایگاه اطلاعات آزاد اینترنتی است که ارائه کننده اطلاعات به ۱۰۰ زبان زنده دنیاست. ویکی‌پدیا که شروع کار خود را با زبان انگلیسی آغاز کرد، در حال حاضر زبان‌های متفاوت دنیا را پشتیبانی می‌کند که مهم‌ترین آنها عبارتند از: انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، لهستانی، ژاپنی، هلندی، ایتالیایی، پرتغالی، سوئدی و اسپانیایی.

مؤسس ویکی‌پدیا

این پایگاه اطلاعاتی، کار خود را در ۱۶ ژانویه ۲۰۰۱ تنها به زبان انگلیسی آغاز کرد. سرمایه‌گذار و مؤسس ویکی‌پدیا، آقای جیمی دونال ویلز با نام مستعار جیمبو می‌باشد که از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۶م. رئیس بنیاد ویکی مدیا بوده است.

اهداف ویکی‌پدیا

هدف بنیاد ویکی مدیا که گرداننده ویکی‌پدیا است، برقراری و گسترش پروژه‌هایی با محتوای باز، بر مبنای فناوری ویکی و در دسترس قرار دادن محتوای این پروژه‌ها برای عموم مردم، به صورت رایگان است.

اصولی که ویکی‌پدیا بر مبنای آن عمل می‌کند، عبارتند از:

۱. ویکی‌پدیا، یک دایره المعارف است؛ نه یک لغت‌نامه یا روزنامه. 

 2. ویکی‌پدیا بی‌طرف است.

3. ویکی‌پدیا دارای محتوایی آزاد است؛ بدین معنا که هر فردی می‌تواند مطالب را ایجاد و اصلاح کند و هیچ اصلاح کننده‌ای مالکیتی نسبت به مطالب ندارد و هر مطلب نوشته شده، مورد اصلاح و بازبینی دیگران قرار می‌گیرد.

۴. افراد باید نسبت به یکدیگر، حتی هنگام اختلاف نظر، رفتاری مودبانه داشته باشند. 

۵. ویکی‌پدیا هیچ قانون محکمی غیر از این پنج اصل ندارد. 

اعتبارسازی برای ویکی‌پدیا

تایم ۱۰۰ که توسط مجله تایم منتشر می‌شود، از سال ۲۰۰۴م. هر ساله فهرستی از نام ۱۰۰ فرد تأثیرگذار در جهان را منتشر می‌کند. این مجله در گزارش سال ۲۰۰۶م. خود در تایم ۱۰۰، جیمی ویلز، مؤسس ویکی‌پدیا را یکی از ۱۰۰ فرد تأثیرگذار قرن، انتخاب کرد.

ویکی‌پدیا در ماه مه ۲۰۰۴، دو جایزه مهم را از آن خود کرد. اولین جایزه، گولدن نیکا به خاطر جوامع دیجیتال بود که توسط پاریکس آرز الکترونیا، به همراه ۱۰ هزار یورو به او اعطا شد و علاوه بر این به جشنواره سال بعد پائی سلیریتز اتریش نیز دعوت شد. دومین جایزه هم جاجز وبی و به خاطر بخش «انجمن» بود.

در سال ۲۰۰۴م. ویکی‌پدیا، نامزد جایزه بهترین کوشش از سوی وبی شد و در سپتامبر ۲۰۰۴ نیز ویکی‌پدیای ژاپنی موفق به دریافت جایزه ساخت وب از سوی انجمن تبلیغ کنندگان ژاپن شد.

گزارش تحقیق مولتی اسکوپ در سال ۲۰۰۶ نشان داد که ویکی‌پدیای هلندی با امتیاز ۸.۱، پس از گوگل و جی میل، محبوب‌ترین وبگاه اینترنتی به زبان هلندی بوده است. در همین سال ویکی‌پدیای روسی، برنده جایزه‌ای در بخش «دانش و آموزش» شد.

ویکی‌پدیا هم اکنون در رده‌بندی برترین وبگاه‌های دنیا از دید الکسا، در رده هفتم قرار دارد و در رده‌بندی گوگل، چهارمین وب وبگاه دنیاست.

عدم اعتبار علمی ویکی‌پدیا

ویکی‌ها، به ویژه ویکی‌های عمومی که امکان دسترسی و ویرایش در آن‌ها برای همه کاربران فراهم است، همواره با چالش‌های جدی در حوزه‌های مختلف مواجه بوده‌اند. ویکی‌پدیا به عنوان شناخته‌شده‌ترین ویکی، همواره در معرض انتقادات و حمله‌های مخالفان در مورد اعتبار مطالبش قرار داشته است، به طوری که کفه منتقدان، بسیار سنگین‌تر از کفه موافقان می‌باشد.

سوءاستفاده از ویکی‌پدیا

سال ۲۰۰۵م. ویکی‌پدیا تعدادی از اعضای کنگره آمریکا را متهم کرد که در زندگی‌نامه‌های سیاسی خود تغییراتی ایجاد کرده‌اند.

در سال ۲۰۰۵م. جان سایگنتهالر، سیاستمدار آمریکایی، با ارسال مطلبی به مطبوعات آمریکایی، ویکی‌پدیا را به خاطر مطالب غیرواقعی که در زندگی‌نامه او منتشر شده بود، مورد انتقاد قرار داد.

در آگوست سال ۲۰۰۷م. مرور نتایج ابزار اینترنتی «اسکنر ویکی‌پدیا» نشان داد که کارمندان شبکه رایانه‌ای سازمان سیا، صفحه مربوط به رئیس جمهوری ایران، محمود احمدی‌نژاد، را تغییر داده‌اند. «اسکنر ویکی‌پدیا» را جمعی از محققان آمریکایی ابداع کرده بودند که ویرایش‌های انجام شده در ویکی‌پدیا را ردیابی و فهرست می‌کرد. با استفاده از این ابزار، مشخص شد که واتیکان هم مدخل‌های مربوط به رهبر گروه شین فین را به نفع خود ویرایش کرده است.

چالش با دولت چین در سال‌های گذشته، یکی از مهم‌ترین مناقشات ویکی‌پدیا بوده است. ویکی‌پدیا سه بار در سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵م. به طور کامل در چین فیلتر شد و در حال حاضر هم دسترسی به بخش‌هایی از آن ممکن نیست.

در سال ۲۰۰۸م. نسخه آلمانی ویکی‌پدیا به دنبال شکایت یک قانون‌گذار وابسته به حزب چپ آلمان و دستور یک دادگاه ایالتی، تعطیل شده بود.

ارتباط رژیم صهیونیستی با ویکی‌پدیا

جیمی ولز جزء مدعوین و سخنرانان دومین همایش ریاست جمهوری رژیم صهیونیستی بود که در ماه اکتبر ۲۰۰۹م. برگزار شد. این همایش با هدف بررسی راه‌های ایجاد آینده‌ای بهتر برای رژیم اسرائیل و یهودیان جهان، برگزار شد.

همچنین ولز، میهمان میزگردی بود که توسط بنیاد ویکتورپینچوک و با حضور شیمون پرز برگزار شد. طبق خبر وبگاه بنیاد ویکی مدیا، رئیس جمهور رژیم اسرائیل و مؤسس ویکی‌پدیا، نقش فناوری نوین را در انقلاب دانایی، در این میزگرد، بررسی کردند.

در ماه جولای سال ۲۰۱۱، جیمی ویلز، مؤسس ویکی‌پدیا، به دعوت رژیم صهیونیستی به اسرائیل سفر کرد تا در کنفرانس ریاستی این رژیم که به همت شیمون پرز برگزار شده بود، شرکت کند.

در سال ۲۰۱۱م. ویکی‌پدیا هفتمین همایش سالانه خود را در حالی در اسرائیل برگزار کرد که اعراب و فلسطینی‌ها این همایش را تحریم کردند. اسرائیل ولی، وبگاه مشترک وزارت امور خارجه فرانسه و رژیم صهیونیستی، در گزارش خود نوشت: با وجود تحریم‌های افراط‌گرایان برای برگزاری همایش ویکی‌پدیا در شهر حیفا، این شهر در رقابت با شهرهای بزرگی همچون بارسلون، تورنتو و توکیو، پیروز شد و میزبانی هفتمین همایش سالانه ویکی‌پدیا را بر عهده گرفت.

اشغال ویکی‌پدیا به دست گروه‌های صهیونیست

به گزارش بی‌بی‌سی عربی، ویکی‌پدیا به دقت از سوی صهیونیست‌ها رصد می‌شود و یکی از منابع مهم جمع‌آوری اطلاعات نزد آنان به شمار می‌رود. از این رو، اخیراً دو سازمان یهودی تصمیم گرفته‌اند تا دوره‌های آموزشی ویژه‌ای را با هدف حفظ و توسعه اطلاعات موجود در ویکی‌پدیا، آغاز کنند.

بی‌بی‌سی می‌افزاید: یکی از سازمان‌های طراح این اقدام، یسراییل شلی است که اهتمام ویژه‌ای به مسائل یهود و صهیونیسم دارد. این سازمان برای ده‌ها تن از نویسندگان اسرائیلی، دوره آموزشی افزایش داده‌های ویکی‌پدیا را با حفظ منافع اسرائیل، برگزار کرده است.

آماده باش افراد طرفدار صهیونیسم

نمونه این قضیه، پژوهانه‌های هاسبارا ست. این پژوهانه، برنامه‌ای است که از سال ۲۰۰۱م. با همکاری وزارت خارجه اسرائیل، راه‌اندازی شده است و با هدف آموزش دانشجویان برای دفاع از اسرائیل، بر روی پردیس‌های دانشگاهی، تمرکز دارد. در سال ۲۰۰۷م. این مؤسسه، پژوهانه‌هایی را به دانشجویان یهودی پرداخت می‌کرد تا در عوض، آنان به فعالیت در ویکی‌پدیا بپردازند و باعث شوند که اسرائیل، عادلانه و به درستی معرفی شود.

گروه دیگری که انعکاس مطالب مربوط به رژیم صهیونیستی را رصد می‌کند، نیروی یهودی دفاع اینترنی است. یکی از فعالیت‌های این سازمان، معرفی کاربرانی است که اصلاحات آن‌ها در ویکی‌پدیا، خوشایند رژیم صهیونیستی نیست.

حمایت‌های مالی یهودیان از بنیاد ویکی مدیا و ویکی‌پدیا

تعدادی از مؤسسه‌های کمک کننده به ویکی‌پدیا، مؤسسه‌های صهیونیستی‌اند و یا توسط افرادی یهودی، بنیان‌گذاری شده‌اند. مؤسسه اوپن سوسایتی یا همان بنیاد سوروس، بنیادی است که در راستای گسترش دموکراسی، حقوق بشر، جامعه مدنی و حکومت قانون را مهم‌ترین اهداف خود برمی‌شمارد.

بنیاد میچل کی پور که متعلق به فردی یهودی است و بنیاد خانوادگی آرلین و آرنولد گلداستاین که سابقه کمک به امور مربوط به اسرائیل را دارد، از دیگر حامیان مالی ویکی‌پدیا است. بنیاد اسلوان نیز توسط برخی منابع صهیونیستی شناخته شده، اداره می‌شود.