توپک هوشمند، پرکاربردترین وسیله برای بازرسی خطوط لوله در دنیاست که می‌تواند بدون توقف در تمام طول مسیر خط لوله حرکت و آن را بازبینی کند. توپک هوشمند بیشتر شبیه یک موشک است که بین دو تا سه متر طول دارد و وزن آن گاهی به دو تن نیز می‌رسد. این تجهیز از بخش‌های مختلف الکترونیکی و مکانیکی تشکیل شده و به همراه سیال درون خط لوله (نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی) حرکت و از دیواره‌های داخلی لوله نمونه‌برداری می‌کند.

به این ترتیب که وجود ناهنجاری‌هایی از جمله خوردگی، کاهش فلز و مواردی شبیه آن منجر به نشت شار مغناطیسی در اطراف آن شده و میزان نشت و الگوی آن توسط حسگرهای خاصی که در محیط توپک و در جهت‌های مختلف تعبیه شده‌اند، در طول حرکت اندازه‌گیری می‌شود و پس از خارج شدن توپک از انتهای خط لوله، اطلاعات دریافتی از لوله را در حافظه خود ذخیره کرده و پس از انتقال و پردازش آنها، مشخصات و مکان دقیق خرابی‌ها، ناهنجاری‌ها و خوردگی‌های لوله مشخص می‌شود.

عملیات لانچ کردن (شلیک توپک درون لوله) و دریافت آن نیز با تجهیزات خاصی انجام می‌شود که می‌توان از طریق آنها توپک را از ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلومتر در داخل لوله پیش راند. در تمام طول مدت حرکت توپک در خط لوله، هیچ دسترسی خاصی به آن وجود ندارد و عملیات و کنترل آن با استفاده از تجهیزاتی انجام می‌شود که در ابتدا یا انتهای خط به کار گرفته شده‌اند. با تولید توپک هوشمند در کشور، ایران پس از کشورهای انگلیس، روسیه، امریکا و آلمان، در جایگاه پنجمین تولید کننده آن در جهان قرار گرفت.

منبع: اپلیکیشن کارنامه (تقویم تاریخ دستاوردهای انقلاب اسلامی)