حج ابراهیمی فرصتی مغتنم برای صدور فرهنگ پایداری ملتهای جهان
حمیدرضا رسولی

ملاقات اخیر رهبر فرزانه انقلاب با پادشاه عمان که مصادف با هفته حج و آغاز مهمترین فریضه مشترک امت جهان اسلام برگزار شد را باید به گواه بخش آخر آیه ۱۲۲ سوره مبارکه نساء «... وَعْدَ اللَّـهِ حَقًّا وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّـهِ قِيلًا» وعدههای خدا حق و صِدق است، و کیست در گفتار و رفتار راستگوتر از خداوند» به فال نیک گرفت.
اکنون جهان اسلام و امت واحده اسلامی، بیش از هر زمان دیگر و در آستانه فریضه جهانی حج، میرود تا بار دیگر شاهد به تماشا نشستن وعده الهی، «لِیَشهَدوا مَنافِعَ لَهُم وَیَذكُرُوا اسمَ اللَّهِ فی أَیّامٍ مَعلوماتٍ» (حج ۲۸) در همایش عظیم و حیاتبخش حج باشد.
بعد از دیدار وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی که بعد از هفت سال قطعی روابط، اواخر سال گذشته در راستای بهبود و توسعه روابط دو کشور در شهر پکن صورت گرفت، چند روز گذشته حضور مهم و تاریخی سلطان عمان در کشور و دیدار با رهبر فرزانه انقلاب و مقامات بلندپایه کشور را باید به دلیل تأمین منافع دو ملت و دیگر کشورهای مسلمان همسایه به آن مفتخر و خوشبین بود. به خصوص آنکه رهبر فرزانه انقلاب با اشاره به اظهارات سلطان عمان مبنی بر تمایل مصر برای از سرگیری روابط با جمهوری اسلامی ایران، تاکید کردند: «که ما از این موضع استقبال میکنیم و مشکلی در این زمینه نداریم». مسلماً اتخاذ مواضع عزتمندانه و حکیمانه از سوی معظم له، نه تنها در آیندهای نه چندان دور شاهد به بارنشستن دستاوردهای این سفر مهم خواهیم بود؛ بلکه زمینهساز توسعه روابط همهجانبه کشورمان با سایر کشورهای مسلمان منطقه و خاورمیانه بهویژه کشور مسلمان مصر خواهد شد.
جلوههایی از ابعاد فلسفه حج ابراهیمی از دیدگاه مقام معظم رهبری
اکنون که به لطف خداوند متعال و به پشتوانه مواضع صریح و اصولی رهبر فرزانه انقلاب، جانفشانی شهدای مقاومت در سالهای اخیر، بخصوص سردار سرافراز شهید حاجقاسم سلیمانی، اهداف سیاست خارجی کشور در مسیری روشن و هموارتر از گذشته قرار گرفته است و مواضع شفاف جمهوری اسلامی در اجلاس اخیر سران عرب نیز برای دوست و دشمن به خوبی تفهیم و ترسیم شد که منطقه خاورمیانه، دیگر میدانی برای فرصتطلبی دشمنان نیست و بیگانه اجازه تاختوتاز در آن را ندارد و فلسطین همچنان مسئله مهم اعراب و مسلمانان است، باید ضمن بسط و توسعه این فرهنگ، بهگونهای شایسته در مناسبتهای مختلف داخلی و جهانی، از آن پایداری و صیانت نماییم.
ایام پرفضیلت حج، فرصتی مناسب برای تجلی و صدور چنین فرهنگهای ارزشمند در بین ملتهای مسلمان است که در ایام معلومات از سراسر جهان برای هدفی مشترک و پر فضیلت، دور هم جمع میشوند تا به نحوی شایسته ابعاد سیاسی و اجتماعی حج را در کنار بُعد عبادی آن با هدف اتحاد و یکپارچگی امت واحده اسلامی، زنده نگهدارند.
اکنون با توجه به بهبود روابط سیاسی با کشور میزبان و شرایط بهتری که خوشبختانه در مناسک حج امسال نسبت به سالهای قبل پیشبینی میشود، به همان اندازه از متولیان اجرایی و به خصوص فرهنگی حج، انتظار است تا علاوه بر فراهم شدن ابعاد عبادی و معنوی حج، زمینه تحقق شعار حج امسال «حج تحول قرآنی، همگرایی اسلامی و حمایت از قدس شریف» با تمسک به آیه «وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَرَسُولُهُ» (۳ توبه)، با شناسایی ظرفیتها و بهرهگیری از نظریات و تجربیات عده قابلتوجهی از زائران عالم، اندیشمند، فرهیخته و نخبه ایرانی و حتی غیرایرانی که در داخل کاروانهای ایرانی و کاروانهای مقیم خارج از کشور حضور دارند، در پوشش مراسمهای مختلف نظیر مراسم برائت از مشرکین و اقامه حج ابراهیمی، هماندیشیها، گردهماییها، نشستهای منطقهای با رعایت حفظ قوانین و مقررات کشور میزبان فراهم نمایند تا ان شاالله دستاوردهای معنوی مراسم حج پیش رو، با استعانت خداوند متعال زمینهساز «شناسایی ظرفیتهای بیشتر تمدن نوین اسلامی و آرمانشهر مهدوی» در مراسم اربعین سال جاری، عمره مفرده و حج سالهای آتی شود. ان شاءلله
ترکیه در دوران اردوغان
امید گرگانی فیروزجاه

ترکیه یکی از کشورهای مهم غرب آسیا و جهان اسلام است که میراثدار امپراطوری خلافت ترکان عثمانی میباشد. حکومت عثمانی در اوایل قرن بیستم میلادی دچار فروپاشی شد و در نهایت تجزیه شد.
ترکیه دوران معاصر را باید از فروپاشی خلافت ترکان عثمانی، روی کار آمدن مصطفی کمال پاشا معروف به آتاتورک، پدر جمهوری ترکیه آغاز کرد.
بعد از به قدرت رسیدن آتاتورک، ترکیه به عنوان متحد غرب شناخته شد و بعد از جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۵۲. م عضو پیمان آتلانتیک شمالی ناتو در آمد.
ترکیه نوین در مبنای سکولاریزم، ملیگرای ترک و گرایش به غرب شکل گرفت و اسلام که یک زمانی نماد خلافت عثمانی بود، به حاشیه رانده شد.
در اواخر قرن بیستم، یک اسلامگرای معتدل به نام نجمالدین اربکاک در ترکیه نخستوزیر شد. اربکاک چون اسلامگرا بود و باعث به خطر افتادن میراث آتاتورک شد، بلافاصله در مقابل کودتای ارتش ترکیه قرار گرفت، و دولت اربکاک سقوط کرد.
در اوایل قرن بیست و یکم، ترکیه وارد دوران جدید شد و باعث به قدرت رسیدن رجب طیب اردوغان شد. اردوغان در سال ۲۰۰۲ به عنوان نخستوزیر ترکیه قدرت را به دست گرفت. حزب عدالت و توسعه که خود را نماد اسلامگرایی نوین در ترکیه میداند و گرایش به اخوانالمسلمین هم دارد، نزدیک به بالای ۲۰ سال امور ترکیه را در دست دارد.
ترکیه در دوران اردوغان با رشد اسلامگرای اهلسنت حنفی در ترکیه همراه شد. احیای مساجد، احیای تفکرات نئو عثمانی در ترکیه و رشد اقتصادی ترکیه، البته ترکیه تحت زمامداری اردوغان دارای مشکلات و بحرانهای زیادی است. هنوز مشکل دولت ترکیه با اقوام کرد در ترکیه حل نشده و تنش بین دولت ترکیه و حزب کارگر کردستان ترکیه معروف به پ ک ک وجود دارد. تقابل بین اسلامگرایی میراثدار خلافت ترکان عثمانی با سکولاریزم میراث آتاتورک وجود دارد.
ترکیه در دوران اردوغان با بحرانهای منطقهای هم روبرو بوده است؛ از بحران شبهجزیره بالکان تا جنگ در ماورای قفقاز بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان، و بحران تروریسم در همسایگان جنوبی ترکیه در جهان عرب در عراق و سوریه را هم باید حساب کرد.
در انتخابات اخیر ترکیه، رجب طیب اردوغان باز هم موفق شد قدرت را به مدت ۵ سال در اختیار داشته باشد. حال باید دید ترکیه در سالهای پیش رو در مقابل بحرانهای داخلی و خارجی به کدام سمت میرود. انتخابات در ترکیه نشان داد که اردوغان هم طرفداران سرسخت و هم مخالفان سرسختی دارد.
ترکیه، در درون دارای مشکلات زیادی است؛ از مشکلات اقتصادی گرفته تا تقابل بین ملیگرایان ترک با قومیتگرایان کرد، از تقابل بین سنی حنفی تا شیعیان علوی مذهب، تقابل بین اسلامگرایی با سکولاریزم و بحران آوارگان سوری را هم باید اضافه کرد. ترکیه در مسئله سوریه و ماورای قفقاز جنگ بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان با جمهوری اسلامی ایران اختلافاتی دارد. بر سر مسئله کردهای سوریه با آمریکا و غرب تنش دارد. با اینکه ترکیه عضو ناتو هم هست، در جنگ اوکراین، ترکیه برخلاف متحدان خود در ناتو که در مقابل روسیه ایستادن، ترکیه دنبال میانجیگری میان روسیه و اوکراین است و یکی از اختلافات جدی ترکیه با غرب این است که ترکیه دوران اردوغان روابط قوی با روسیه و چین به عنوان بلوک شرق برقرار کرده است. حال باید دید ترکیه در سالهای آینده و در دوران جدید زمامداری اردوغان چه چشماندازی خواهد داشت.