الجزیره گزارش داد: ایران در شانگهای ائتلاف اقتصادی پایدار با شرق تشکیل داد تا در مقابل فشارهای غرب مقاومت کند.

الجزیره در گزارشی با عنوان «مشارکت پزشکیان در اجلاس شانگهای.. دستاوردهای سیاست ایران در نگاه به شرق» آورده است: سفر چهار روزه رئیس جمهور ایران به چین با امضای توافقات راهبردی با چین، روسیه و چند کشور دیگر همراه شد؛ توافقاتی که خود پزشکیان آن‌ها را «راهبُردی و سرنوشت‌ساز» توصیف کرد و آن‌ها را دارای تأثیر مستقیم بر آینده اقتصادی ایران دانست. الجزیره نوشت پزشکیان در بازگشت به تهران تأکید کرد که پیگیری اجرای این توافقات از طریق دو کمیته در وزارت امور خارجه و وزارت اقتصاد دنبال خواهد شد. به گفته وی، دستاورد اصلی این سفر «توافقات حیاتی اقتصادی و سرمایه‌گذاری» در کنار همکاری‌های امنیتی بوده است که می‌تواند ظرفیت‌های تولید، تجارت و فناوری ایران را ارتقا دهد.

نشست‌های فشرده و توافقات اقتصادی

الجزیره گزارش داد پزشکیان در جریان اجلاس، دیدارهای متعددی با سران کشورهای حاضر داشت. دیدار طولانی او با ولادیمیر پوتین حدود چهار ساعت به طول انجامید و طی آن علاوه بر مسائل سیاسی و امنیتی، موضوعات اقتصادی و همکاری‌های علمی و فناوری‌محور اصلی گفت‌وگو بود. این رسانه افزود مذاکرات با رئیس‌جمهور چین نیز به تصمیمات مهمی برای تقویت روابط راهبردی و افزایش حجم مبادلات تجاری دو کشور منجر شد. در بیانیه پایانی اجلاس شانگهای نیز، کشورهای عضو ضمن محکوم کردن حملات آمریکا و اسرائیل علیه ایران، بر همکاری‌های اقتصادی چندجانبه برای مقابله با فشارهای غربی تأکید کردند. به نوشته الجزیره، وزرای خارجه ایران، چین و روسیه در حاشیه اجلاس، نامه‌ای مشترک به شورای امنیت سازمان ملل ارسال کردند که در آن علاوه بر جنبه‌های حقوقی، تأکید شده بود بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران می‌تواند مسیر تجارت جهانی انرژی و سرمایه‌گذاری‌های منطقه‌ای را مختل کند.

قراردادهای اقتصادی و سرمایه‌گذاری

الجزیره نوشت هیئت ایرانی شامل وزرای خارجه، دفاع، اقتصاد و چند وزیر دیگر در جریان این سفر ۲۴ سند و یادداشت تفاهم امضا کرد. این اسناد طیف گسترده‌ای از همکاری‌ها را در بر می‌گرفت: از مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر تا پروژه‌های مشترک اقتصادی، سرمایه‌گذاری صنعتی، فناوری پیشرفته و انرژی پایدار. به گزارش این رسانه، پزشکیان تأکید کرده «مذاکرات اقتصادی بسیار ثمربخشی» انجام شد و توافقاتی در زمینه توسعه تجارت چندجانبه، جذب سرمایه خارجی و تقویت صنایع سبز شکل گرفت. الجزیره یادآور شد این توافقات در حالی انجام شد که زیرساخت‌های دفاعی و اقتصادی ایران طی جنگ اخیر ژوئن آسیب دیده بود و دولت با اختصاص بودجه ارزی، هم به بازسازی بخش دفاعی و هم به بازسازی اقتصادی کشور توجه نشان داده است.

جزئیات بیشتر توافقات اقتصادی الجزیره به نقل از کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران نوشت که یادداشت‌های امضا شده شامل ایجاد «مرکز جامع مقابله با تهدیدات امنیتی» و «مرکز مبارزه با مواد مخدر» بوده؛ اما بخش مهم‌تر آن توافق بر سر «استراتژی ده‌ساله اقتصادی سازمان شانگهای» است. این رسانه افزود همکاری در حوزه «هوش مصنوعی»، «توسعه انرژی پایدار»، «صنایع سبز»، «تجارت چندجانبه» و «فناوری‌های نوین» از جمله محورهای توافقات اقتصادی ایران با شرکای شرقی بوده است.

نگاه به شرق و فرصت‌های اقتصادی

الجزیره نوشت کارشناسان ایرانی این سفر را در چارچوب سیاست نگاه به شرق تحلیل می‌کنند. محمدعلی صنوبری، رئیس مرکز مطالعات راهبردی «دیدگاه نوین»، به این رسانه گفت: «سیاست خارجی ایران بر تقویت شراکت با قدرت‌های آسیایی متمرکز است و این امر علاوه بر ابعاد سیاسی، پیامدهای اقتصادی مثبت فراوانی دارد؛ از جذب سرمایه و فناوری گرفته تا توسعه بازارهای صادراتی.» الجزیره افزود به باور صنوبری، مشارکت ایران در سازوکارهای اقتصادی شانگهای فرصتی راهبُردی برای خنثی‌سازی فشارهای اقتصادی غرب و ایجاد مسیرهای تازه برای رشد و توسعه اقتصاد ملی. الجزیره در بخش دیگری نوشت صالح القزوینی، تحلیلگر سیاسی، معتقد است غرب عملاً به دنبال محدود کردن اقتصاد ایران است و ابزار آن تحریم و فشار مالی است، درحالی‌که شرق می‌تواند برای ایران فرصت‌های سرمایه‌گذاری و تجاری فراهم کند. به گفته او، هرچند هنوز همکاری‌های دفاعی چین و روسیه با ایران محدود است؛ اما در حوزه اقتصادی این کشورها ظرفیت بالایی برای کمک به تهران دارند.

الجزیره نتیجه‌گیری کرده است که سفر پزشکیان به چین و مشارکت فعال ایران در اجلاس شانگهای نشان‌دهنده عزم تهران برای اجرای سیاست نگاه به شرق و ایجاد ائتلاف‌های پایدار اقتصادی و امنیتی است. این رسانه نوشت توافقات اخیر می‌تواند زیرساختی برای گسترش تجارت، جذب سرمایه خارجی، توسعه انرژی پایدار و حضور فعال‌تر ایران در معادلات اقتصادی آسیا باشد؛ درحالی‌که اروپا و آمریکا همچنان با تهدید تحریم به دنبال محدود کردن اقتصاد ایران هستند.