اشاره:  در هفته گذشته، مقام معظم رهبری در سخنانی به صراحت مذاکره با آمریکا را رد و ممنوع اعلام کردند. این سخنان با تفاسیر متعددی از سوی مخالفین و موافقین مذاکره تفسیر شد. هفته‌نامه پرتو برای بررسی این موضوع و ابعاد مختلف مذاکره و تحریم، و جنگ به سراغ یکی از کارشناسان حوزه تاریخ معاصر رفته است. حجت الاسلام بهمنی، عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) و کارشناس تاریخ معاصر به سوالات ما پاسخ دادند. 

پرتو سخن:  اخیراً مقام معظم رهبری بیاناتی داشتند که به نظر می‌رسد جمع‌بندی دو دهه مواضع راهبردی ایشان باشد. تحلیل شما از این سخنان چیست؟

حجت الاسلام بهمنی: این سخنرانی در واقع جمع‌بندی سخنان بیست سال گذشته‌شان بود. ایشان فرمودند که شرط بی‌اثر شدن تحریم‌ها فقط لغو یا دور زدن آن‌ها نیست؛ بلکه باید تحریم را خنثی کرد. این زمانی ممکن است که کشور قوی باشد. وقتی عقاب بلندپرواز باشد، دیگر سنگ‌ها به او نمی‌خورد.

پرتو سخن: آیا مذاکره در این چارچوب جایگاهی دارد؟

حجت الاسلام بهمنی: مذاکره فقط برای تحریم نیست. آقا فرمودند مذاکره گاهی برای دفع شر است. وقتی ظلمی به ما می‌شود و ما در حال رفع آن هستیم، خوب است. در عین حال ما تقریباً تمام راه‌های ممکن، حتی محتمل را رفتیم. با اینکه آقا فرمودند فایده ندارد؛ اما باز برجام را تجربه کردیم. گفتند ده سال را قبول نکنید؛ ولی ما قبول کردیم. گفتند آمریکا قابل اعتماد نیست، اعتماد کردیم. گفتند اروپایی‌ها قابل اعتماد نیستند، باز هم رفتیم سراغشان.

پرتو سخن: تجربه مذاکره در شرایط جنگی چگونه بود؟

حجت الاسلام بهمنی: ما در وسط مذاکره، شش مرحله رفتیم عمان؛ در همان زمان جنگ بود. خود آن‌ها گفتند مذاکره فریب است. 

من یادم هست که دوران کودکی، سوار بر الاغی رفته بودیم صحرا. بعدازظهر پاییز بود و باد سردی می‌آمد. به سر پیچی رسیدیم که ناگهان باد، تکه پلاستیک مشکی را از زمین بلند کرد و الاغ خیلی ترسید. از فردای آن روز، دیگر از سر آن کوچه عبور نکرد. ما مجبور شدیم مسیر بازگشت را عوض کنیم. این مثال را گفتم تا بگویم گاهی خداوند حجت را تمام می‌کند. الاغ هم از یک سوراخ دو بار گزیده نمی‌شود، چه رسد به فرد عاقل! 

پرتو سخن: برخی معتقدند که بیانات اخیر رهبری حاوی پیام‌های جنگی است. نظر شما چیست؟

حجت الاسلام بهمنی: این‌طور نیست. بازاری‌های اصفهان ضرب‌المثلی دارند: «کاسبی که از دعوا می‌ترسد، سرمایه‌اش را می‌برند.» تجربه به ما نشان می‌دهد بیشترین جنگ‌ها علیه کسانی شده که همیشه گفته‌اند ما از جنگ کناره می‌گیریم، چون جنگ با آن‌ها هیچ هزینه‌ای ندارد. سخنان رهبری در واقع ناظر به شخصی است که یک دستش به قبضه شمشیر، و دست دیگرش در حال احوالپرسی است.

پرتو سخن: در مورد توان هسته‌ای ایران، چه تحلیلی دارید؟

حجت الاسلام بهمنی: آقا فرمودند ما بمب اتم نداریم، نمی‌خواهیم و نخواهیم داشت. اما ابزارهای دیگری داریم که به ما همان قدرت بازدارندگی را می‌دهد. همه می‌دانیم که از سال ۲۰۰۳ که کره شمالی از NPT خارج شد، بدترین تحریم‌ها علیه‌اش اعمال شد؛ اما کسی جرئت نکرد حرف از جنگ بزند. آقای نبویان از قول ولید معلم، وزیر خارجه سوریه در زمان بشار اسد نقل کرد که جان کری گفته بود: «به عراق حمله کردیم؛ چون احتمال می‌دادیم سلاح شیمیایی یا اتمی داشته باشد؛ ولی به کره شمالی حمله نمی‌کنیم؛ چون یقین داریم دارد.»

پرتو سخن: پس تحلیل شما این است که ایران علی‌رغم نداشتن سلاح هسته‌ای؛ اما توان بازدارندگی دارد.

حجت الاسلام بهمنی: آقا فرمودند اگر دشمن غلطی بخواهد انجام دهد، ما در همان سطح پاسخ می‌دهیم. این یعنی سطحی از توانمندی که بدون سلاح اتمی، می‌توان مقابله کرد. اینجا حرف از سلاح‌های ناشناخته و قدرت‌های امنیتی ناشناخته است. ما به مسئولینمان اعتماد داریم، بیش از اروپایی‌های بی‌آبرو.

پرتو سخن: درباره مکانیسم ماشه چه نظری دارید؟

حجت الاسلام بهمنی: این مکانیسم قبلاً چکیده شده و باروتی ندارد. چیز جدیدی نیست. همان‌هایی که قبلاً تحریم کرده‌اند، دوباره تحریم می‌کنند. هدف این است که بعدها کسی نیاید طلبکاری کند. آقا فرمودند ما دنبال سلاح هسته‌ای نمی‌رویم. اگرچه برخی از نظر فنی می‌گویند بمب تاکتیکی با آثار محدود و قابل کنترل می‌توان داشت.

پرتو سخن: لابد مطلع هستید که حضرت آقا در فروردین ۱۳۸۹ در پیام رسمی به «نخستین کنفرانس بین‌المللی خلع سلاح هسته‌ای» فتوای حرمت سلاح هسته‌ای را دادند. آیا این دیدگاه فقهی قابل تغییر است؟

حجت الاسلام بهمنی: فتوای حرمت سلاح هسته‌ای از سوی آقا، قوی‌تر از هر بمب اتمی است. ایشان فرمودند به دلیل آثار تخریبی، شرعاً جایز نیست. اما اگر بمبی باشد که آثار محدود داشته باشد، ممکن است موضوع تغییر کند و حکم هم بالتبع تغییر یابد.

پرتو سخن: آیا ایران ظرفیت‌های مغفول دیگری هم دارد؟

حجت الاسلام بهمنی: بله، در حوزه انرژی، ترانزیت، نفت و آبراه‌ها ظرفیت‌های زیادی داریم. اگر یادتان باشد امام (ره) فرمودند «ما باید تعیین کنیم نفت را به چه قیمتی و به چه کسانی بفروشیم.» اگر بتوانیم بازیگری خود را در عرصه انرژی تغییر دهیم، قدرتمان چند برابر می‌شود.

پرتو سخن: برخی دانشمندان ایرانی گفته بودند «داشتن بمب اتم برای ما بیشتر شبیه یک شوخی است». نظر شما چیست؟

حجت الاسلام بهمنی: خاطرم نیست که شهید تهرانچی یا شهید فخری‌زاده کدامیک این جمله را گفته بودند. دلیلشان این بود که می‌گفتند: «ما چیزهای بیشتری داریم». به قول شهید حاجی‌زاده، ما هم خدایی داریم. این جمله خودش ظرفیت فوق‌العاده‌ای دارد. 

پرتو سخن: آیا تحریم‌ها باعث پیشرفت شده‌اند؟

حجت الاسلام بهمنی: بله، از تحریم فشنگ و سیم‌خاردار رسیدیم به شاهد ۱۳۶. آمریکا خودش مشتری‌اش شده است. ترامپ در سخنرانی اظهار کرد سلاح ارزان و کارآمد می‌خواهد؛ ولی پهپاد چهل میلیون دلاری آوردند. در حالی که ایران پهپاد چهار هزار دلاری دارد. او گفت مثل ایرانی‌ها باشد؛ ارزان و مرگبار. این یعنی صحبت‌های رهبر انقلاب ناشی از قدرت است، نه ضعف. اگر ایراد و مشکلی باشد، ناشی از داخل است نه خارج. آن‌ها کاری نمی‌توانند انجام دهند. معروف است که دیوار چین سه بار فتح شد؛ اما نه از بیرون؛ بلکه از داخل! بله؛ دشمن آدم‌های ارزان را می‌خرد. به قول فیلم «قلاده‌های طلا»، هر کسی قلاده‌ای دارد، فقط جنسش فرق می‌کند. ملت ما آزاده است و به سگ‌ها و سگ‌بازها نمی‌بازد.

پرتو سخن: در پایان، پیام شما به مردم چیست؟

حجت الاسلام بهمنی: ما در اوج غم، با نشاط رفتار کردیم. مانند یک مسابقه فوتبال فینال، هم از گل‌های خورده ناراحت بودیم و هم هیجان و نشاط درونی داشتیم برای شکست طرف مقابل و ادامه بازی. جنگ دوازده‌روزه، تجلی دفاع مقدس باشکوهی بود. مردم ما به وعده‌های امام جامعه‌شان پی بردند. باید این اتحاد و انسجام ما که ریشه تاریخی هم دارد، حفظ شود. دشمن از داخل می‌خواهد ضربه بزند؛ ولی ما بیداریم. حاج قاسم گفت: «من سی سال است نخوابیدم و وقتی شما خوابید، ما بیداریم.»

پرتو سخن: با تشکر و سپاس فراوان از اینکه وقتتان را در اختیار ما قرار دادید.

 

بازتاب سخنان رهبر انقلاب در رسانه‌های جهان