وَاذْکُرُواْ إِذْ أَنتُمْ قَلِیلٌ مُّسْتَضْعَفُونَ فِی الأَرْضِ تَخَافُونَ أَن یتَخَطَّفَکُمُ النَّاسُ فَآوَاکُمْ وَأَیَّدَکُم بِنَصْرِهِ وَرَزَقَکُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ؛۶۶ و به یادآورید هنگامی را که شما در زمین، مردمی اندک و مستضعف بودید، می‌ترسیدید مردم شما را بربایند، پس [خدا] به شما پناه داد و شما را به یاری خود، نیرومند گردانید و از چیزهای پاک به شما روزی داد. باشد که سپاس‌گزاری کنید.

 مقدمه

پیروزی انقلاب اسلامی که مرهون رهبری‌های مدبرانه‌ی امام خمینی (ره)، حضور یکپارچه‌ی مردم متدین، و آموزه‌های پویای دین مقدس اسلام و مکتب تشیع بوده است، تأثیر فراوانی بر تحولات داخلی، منطقه‌ای و جهانی داشته است، به‌طوری‌که با اندک تأملی، می‌توان به این دستاوردها پی برد.

انقلاب اسلامی آن‌چنان قدرت‌های جهانی را در حیرت فروبرد و بر صورت ستمگران سیلی نواخت که برخی از آن‌ها هنوز هم نتوانسته‌اند تعادل خود را به دست آورند. به همین سبب، از روی سرگردانی و حیرت، گاهی نعره مستانه سر داده، تهدید به جنگ می‌کنند و گاهی از روی عجز و ناتوانی، تقاضای مذاکره و سازش می‌نمایند. باید سال‌ها، و شاید قرنی بگذرد تا بتوان این حادثه‌ی عظیم تاریخی را به طور کامل تبیین و بازشناسی کرد. برای فراهم‌ساختن زمینه تحقق چنین جامعه‌ای، هزاران پیامبر از جانب خداوند مبعوث گردیدند و در جهت ابلاغ رسالت، تلاش‌های فراوانی کردند؛ ولی در ایجاد جامعه‌ی ایدئال، چندان موفقیتی نداشتند. تنها نمونه‌ای که بر اساس آیات قرآن کریم می‌توان از آن یاد کرد، حکومت حضرت سلیمان علیه‌السلام است. بااین‌وجود، بسیاری از ما، همانند ماهی در آب که از اهمیت آب غافل است، از وجود چنین نعمت بزرگی غافلیم که البته باید از باب:

وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ؛67  و از نعمت پروردگار خویش [با مردم] سخن گوى،

به بیان عظمت این انقلاب پرداخت تا همگان نسبت به نعمتی که به آنان عطا شده، از آگاهی لازم برخوردار شوند.

ازاین‌رو، تلاش خواهد شد تا به بخشی از این دستاوردها اشاره شود، تا نسل سوم انقلاب که نیازمند تصویر صحیحی از دوران پیش‌وپس از انقلاب است، به درک این حرکت اجتماعی نایل آید.

دستاوردهای انقلاب اسلامی را می‌توان در دو حیطه‌ی داخلی و خارجی مورد بررسی قرار داد:

1. دستاوردهای داخلی انقلاب اسلامی

الف - تحقق آرمان‌های والای اسلامی

با وقوع انقلاب اسلامی، زمینه‌ای فراهم گردید تا ارزش‌ها و احکام اسلامی، جامه‌ی عمل به خود پوشاند و جامعه اسلامی رنگ الهی به خود بگیرد. این دستاورد عظیم، حرکت چندین هزارساله انبیا و اولیای الهی را در جهت استقرار حکومت دینی به ثمر نشاند. یکی از دستاوردهای این نظام، آن است که ارزش‌های والای اسلامی، روزبه‌روز، از جایگاه رفیع‌تری در جامعه برخوردار می‌شوند، عدالت بیش از هرزمان دیگری موردتوجه قرار می‌گیرد، از وجود تبعیض‌های ناروا کاسته می‌شود، شایسته‌سالاری بر امور جامعه‌ی اسلامی حکم‌فرما می‌گردد، و روحیه ایثار و فداکاری ترویج می‌شود.

در سایه‌ی این دستاورد و رحمت الهی بود که در صحنه دفاع مقدس، ما شاهد جان‌فشانی‌ها و ایثار و ازخودگذشتگی بوده‌ایم که از تمام زندگی مادی خود چشم‌پوشی کرده، قدم در راهی گذاشتند که جز سختی و مرارت و محرومیت دنیوی، چیز دیگری را به همراه نداشت. همین افراد علی‌رغم تمام این مشقات، هنگامی که نعمت‌های بسیار عظیم خداوند را مشاهده می‌کنند که به سبب چنین مقاومتی به ملت سرافراز ایران ارزانی داشته است، آرزو می‌کنند که ای‌کاش تمام عمر آنها در جبهه‌ها گذشته بود. اینان با پیروی از انبیای الهی، سعادت معنوی و اخروی را دنبال می‌کنند و از بهره‌های مادی و رفاه این‌جهانی می‌گذرند و در این راه، نه‌تنها اهمیتی به زندگی مادی نمی‌دهند؛ بلکه عاشقانه زندگی دنیوی خود را به‌عنوان هدیه‌ی کوچکی به پیشگاه محبوب خویش، تقدیم می‌دارند. این امر ناشی از اثر تربیتی حرکت انبیا در میان آنان است که این‌چنین شیفته‌ی شهادت گردیده‌اند و لذت‌های دنیا برای آن‌ها ارزشی ندارد. به سبب همین تفکرات و اندیشه‌ها بود که آنان ره صد‌ساله را در یک شب پیمودند و خود را به درجه‌ای رساندند که اولیای الهی پس از سال‌ها ریاضت به آن دست میابند.

باتوجه‌به اینکه، تحقق آرمان‌های والای اسلامی، مهم‌ترین دستاورد انقلاب اسلامی به شمار می‌رود، مردم و مسئولین نظام جمهوری اسلامی، باید نقش اساسی را در حفظ این دستاورد ایفا کنند. از نظر شما، مردم برای حفظ این دستاورد چه وظیفه‌ای دارند؟ مسئولین در این زمینه چه تکالیفی بر گردن دارند؟ با دوستان خود به گفت‌وگو بنشینید و ضمن یافتن پاسخ این سؤالات، مشخص سازید که آیا این دودسته، به وظایف خود در این مورد عمل کرده‌اند یا خیر.

ب - رفع اختناق از عموم مردم و به‌ویژه مسلمانان

یکی از برکات عظیم این انقلاب، رفع اختناق از اکثریت مردم این مرزوبوم بود. به جز افراد سرسپرده رژیم سابق، سایر اقشار جامعه در اختناق و فشار به سر می‌بردند و بسیاری از افراد در معرض رفتارهای ظالمانه آن رژیم، قرار داشتند. ازاین‌جهت، این انقلاب، برکاتی را هم برای مسلمانان کشور و هم برای غیرمسلمانان به ارمغان آورد. زمانی عظمت این مسئله درک خواهد شد که مراتب ظلم و ستمی که آن رژیم برای مردم در نظر گرفته بود، مورد ارزیابی قرار گیرد.

یکی از ثمرات این انقلاب را باید برکاتی دانست که تنها برای مسلمانان کشور حائز اهمیت است. مسلمانان در رژیم سابق، دچار محدودیت‌های زیادی بودند و قادر به انجام آزادانه‌ی بسیاری از تکالیف دینی خود نبودند و حتی از نوشتن و بیان برخی از مسائل دینی محروم بودند. با پیروزی انقلاب اسلامی، این مانع برداشته شد و مسلمانان این مرزوبوم، این آزادی را یافتند که بتوانند وظایف دینی خود را، آن‌گونه که اسلام‌خواهان آن است، انجام دهند.

در اثر اختناق موجود در آن زمان، عناصری یافت می‌شدند که اسلام را به‌صورت تحریف شده ترویج می‌کردند و کسی هم قدرت جلوگیری از آن را نداشت. کار به آن جا کشیده شده بود که نشریه‌ای به نام فرقان، با صراحت، حضرت امام خمینی رحمه‌الله را مورد اتهام قرار داده، او را یکی از همکاران استعمار معرفی کرد. آنان آیات و احادیث را آن‌گونه که خود می‌خواستند، ابلاغ می‌کردند و قرآن را طبق خواسته خود تفسیر می‌کردند. در کنار این گروه، گروهک‌های چپ‌گرا و کمونیست دیگری نیز حضور داشتند که به‌شدت علیه اسلام تبلیغ می‌کردند.

برای مردم ایران در آن دوران، راهی برای سرنگونی آن رژیم، جز دعا باقی نمانده بود! با استمرار عمر آن رژیم، برخی ناامید گشتند و دعاهای خود را غیرقابل‌استجابت احساس می‌کردند. در زمان انبیای الهی نیز چنین وضعیتی وجود داشته است و مردم تصور می‌کردند که فرستادگان خداوند، وعده‌های پوچ داده‌اند و حتی خود فرستادگان الهی نیز نسبت به اجابت دعای خویش، مشرف به یأس و نومیدی می‌شدند؛ ولی پس از مدت زمانی، خداوند پیروزی را برای آنان به ارمغان می‌آورد:

حَتَّى إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَظَنُّواْ أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُواْ جَاءهُمْ نَصْرُنَا فَنُجِّیَ مَن نَّشَاء؛۶۸

تا هنگامی که فرستادگان [ما] نومید شدند و [مردم] پنداشتند که به آنان واقعاً دروغ گفته شده، یاری ما به آنان رسید. پس کسانی را که می‏خواستیم نجات یافتند.

در آن زمان که دیگر امیدی به سرنگونی آن رژیم غول‌پیکر وجود نداشت، خداوند به یاری مردم ایران شتافت و خواسته آنان را محقق ساخت. ستاره‌ای طلوع کرد و برقی بدرخشید و ظلمت آن رژیم منحوس را در هم شکست.

ج - به ارمغان آوردن رحمت میان اقشار مختلف جامعه

یکی از بزرگ‌ترین برکاتی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نصیب ملت ایران گردید، وحدت اقشار مختلف مردم بود. وحدتی که در اوایل انقلاب در میان اقشار مختلف جامعه تحقق یافت، باعث شد تا اوضاع و احوالی رویایی در تاریخ بشریت به وجود آید. پیش از پیروزی انقلاب، در سرمای زمستان و در زمان اعتصابات، جوانان این مرزوبوم، ساعت‌ها در صف می‌ایستادند تا ظرف نفتی فراهم آورند و آن را در اختیار همسایگانی قرار دهند که توان ایستادن در آن صف‌ها را نداشتند. در آن زمان حتی رهبر کبیر انقلاب و بزرگ‌ترین شخصیت قرن، تنها به همان میزان جیره‌بندی که برای همگان وجود داشت، اکتفا می‌کرد. در همان زمان که در اثر جنگ، مواد غذایی کشورمان محدود گردید و جیره‌بندی‌هایی در نظر گرفته شد، آن رهبر عظیم‌الشأن از گوشت یخ‌زده‌ای استفاده می‌کرد که فقیرترین افراد جامعه از آن بهره می‌بردند. در جهان، کمتر موردی را نظیر این‌گونه موارد می‌توان یافت و این‌گونه حکایت‌ها را باید در افسانه‌ها جست‌وجو کرد. این احساس یگانگی و وحدت که بین اقشار ملت در سایه انقلاب اسلامی به وجود آمد، باید حفظ گردد تا همچنان نظام پابرجا باقی بماند.

ادامه دارد...

(منبع: مصباح یزدی، محمدتقی، انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن، قم، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره))