در روزهای گذشته، تعدادی از مرزبانان شجاع و جان‌برکف کشورمان در دفاع از امنیت میهن اسلامی در درگیری با دشمنان نظام اسلامی و اشرار مسلح به شهادت رسیدند. با توجه به اینکه یکی از کارهای با اهمیت در دفاع از ناموس و امنیت یک سرزمین، مرزبانی و نگهبانی از حدود آن است، به همین مناسبت در این یادداشت، اشاره‌ای خواهیم داشت بر اهمیت جایگاه مرزبانی و تاثیر اقدامات شجاعانه این شهدای گران‌قدر.

جایگاه حفظ امنیت در اسلام

حفظ امنیت مردم از دیدگاه اسلام به قدری حائز اهمیت است که در قرآن کریم سوره «تین» بهترین شهر، شهری دانسته شده که امنیت در آن وجود داشته باشد. حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه وآله وسلم) سال‌ها قبل از رسالت خویش، در دوره جاهلیت با چند نفر از جوانان مکه هم‌قسم شدند تا خود، امنیت شهر مکه را برقرار سازند. در آن زمان بر اساس رسوم قبیله‌ای دوران جاهلیت، هر کس در پناه و حمایت قبیله‌ای قرار نداشت، جان و مالش به خطر می‌افتاد و امنیتی نداشت. آنان در پیمانی موسوم به حلف‌الفضول، متعهد شدند هرکس به مکه می‌آید، از آزار و اذیت اشرار مکه در امان باشد و کسی نتواند متعرض افراد بی‌گناه که در مکه پناهی ندارند، شود. این نشان می‌دهد حفظ امنیت مردم ساکن در یک کشور یا منطقه ولو غیرمسلمان هم باشند، ضروری است. از این رو در قرآن کریم خطاب به پیامبر و مسلمانان آمده است: «وَ إِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِکینَ اسْتَجارَکَ»؛ اگر احدی از مشرکین مهلت خواست، مهلتش بدهید. «حَتَّی یَسْمَعَ کَلامَ‌الله»؛ تا کلام خدا را بشنود. (توبه/6) در روایات، ویژگی مسلمان واقعی این دانسته شده که مردم از دست و زبان او در امان باشند «المسلم من سلم المسلمون من یده و لسانه»؛ (بحارالانوار/ج1/ص113) بر همین اساس حفظ امنیت کشور و مرزها در اسلام از اهمیت بالایی برخوردار است. خداوند در سوره آل‌عمران آیه ۲۰۰ به صورت صریح بر اهمیت مرزداری تأکید فرموده است: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، شکیبایی پیشه سازید و پایداری ورزید و مرزها را پاس بدارید و از مخالفت با دستورات خدا پروا کنید، شاید رستگار شوید». در این آیه ضمن تاکید بر حفظ امنیت مرزها، به ویژگی‌های مرزبانان نیز اشاره شده است. بر این اساس مرزبانان باید اهل صبر و شکیبایی باشند تا بتوانند از عهده این مسئولیت مهم برآیند. 

اهمیت مرزبانی از دیدگاه رسول خدا نیز به حدی است که آن حضرت در این باره می‌فرمایند: « یک روز مرزبانی در راه خدا، بهتر است از دنیا و هر چه در آن است» (کنز العمال: ۱۰۵۰۸) ایشان همچنین در اهمیت و ارزش والای این عمل در جایی دیگر چنین می‌فرمایند: « یک شب نگهبانی دادن در راه خدا، برتر است از هزار شبانه‌روز که شب‌هایش به عبادت و روزهایش به روزه‌داری سپری شود» (کنزالعمّال: ۱۰۷۳۰) امام زین‌العابدین (علیه السلام) نیز که در واقعه جان‌سوز کربلا شاهد به شهادت رسیدن خاندان بزرگوارش توسط جریان منحرف حاکم در سرزمین اسلامی بودند، در صحیفه سجادیه با مضامینی بسیار زیبا برای مرزداران دعا می‌فرمایند. فرازهای والای دعای بیست و هفتم صحیفه سجادیه یکی از زیباترین مطالبی است که در روایات در قالب نیایش امام سجاد (علیه السلام) برای مرزبانان ذکر شده است. در این دعا، امام زین‌العابدین (علیه السلام) از خداوند متعال درخواست می‌کند: «مرزهای مسلمانان را به نیروی غالب خویش استوار و ایمن گردان و مرزبانان را به قدرت خود مدد فرما و آنان را از خزانه بی‌پایان خود عطایای بسیار ببخش».

به‌خطرافتادن جان برای حفظ امنیت

گاهی لازم است برای حفظ امنیت، دفاع از مظلوم و جلوگیری از ظلم و تجاوز ظالمان به مردم، انسان جان خود را هم به خطر بیندازد. همان گونه که در روزهای اخیر نیز در موارد متعدد شاهد بودیم تعدادی از جوانان غیور کشورمان برای حفظ امنیت مردم و دفاع از مظلومان در برابر تجاوز اشرار مسلح و برهم‌زنندگان امنیت کشور، شجاعانه ایستادند و جان‌عزیز خود را در این راه فدا نمودند. آن شهدای گران‌قدر به وظیفه ایمانی و انسانی خود به خوبی عمل نمودند و در پیشگاه امتحان الهی سربلند بیرون آمدند. قرآن کریم با مخاطب قرار دادن مسلمانان از آنان می‌پرسد: چرا در راه خدا جهاد نمی‌کنید و در دفاع از جمعی ناتوان از مرد و زن و کودک، به مبارزه با دشمنان قیام نمی‌کنید؟! «وَمَا لَکُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِی سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ...»؛ (نساء/75) از این آیه معلوم می‌شود هر انسان توانمندی وظیفه دارد در برابر متجاوزان و برهم‌زنندگان امنیت، بی‌تفاوت نماند و باید به دفاع از مظلوم برخیزد. تنها کسانی می‌توانند از این آزمون الهی سربلند بیرون بیایند که عمل به وظیفه الهی و انسانی خویش را بر همه چیز مقدم بدارند. در صدر اسلام، مهم‌ترین دغدغه رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) و امیرمومنان علی (علیه السلام) حفاظت از کیان حکومت تازه‌تأسیس اسلامی بود. اولین اصل در مبارزات رسول خدا نیز پس استقرار سپاهیان اسلام، مرزبانی از حدود سپاه اسلام بود. سرپیچی از فرمان رسول خدا در جنگ اُحد که بر مرزبانی از حدودی مشخص بسیار تأکید نمودند، موجب وارد شدن خسارات سنگینی به سپاه شد. در این جنگ تا زمانی که مرزداران، مرزهای اُحد را حفاظت می‌کردند، سپاه اسلام پیروز میدان بود؛ اما کفار زمانی بر مسلمانان فائق آمدند که مرزها، خالی از سربازان محافظ شد.

در عصر حاضر و در طول ۸ سال جنگ تحمیلی، اگر رشادت جوانان غیور این سرزمین نبود، معلوم نبود استکبار جهانی چه بر سر این سرزمین و مردمانش می‌آورد. اکنون نیز مردم ما، امنیت خود را مدیون مدافعان امنیت در نقاط مختلف کشور و مرزهای پهناور ایران اسلامی می‌دانند. امید که همه ما قدردان شایسته‌ای برای مرزداران عزیز میهن اسلامی‌مان باشیم.