مرقد صافی صفا یمانی، مشهور به «صفّة صافی صفا»، واقع در جنب مقام امیرالمؤمنین (ع)، بارگاه اثیب الیمانی معروف به «صافی صفا» است که از آثار تاریخی شهر نجف اشرف به شمار می‌‌‌‌رود و تاریخ آن‌ها به صدها سال پیش برمی‌گردد.

اولین گنبد این بارگاه در قرن هشتم هجری بنا شد و تا سال 1044 هجری چندین بار مرمت و بازسازی گردید. از 550 سال گذشته تا به امروز، پرده‌داری بارگاه با خاندان آل الدروایش مخزومیه است.

بارگاه صافی صفا در کمربندی جهت غربى شهر نجف، در حدود 500 متری حرم مطهر امیرالمومنین علی و در كنار بحر النجف و مشرف به آن درياچه واقع شده است.

در سمت جنوبی مرقد صافی صفا مقام امام زين‌العابدين واقع شده است. گفته شده: این مکان، محل توقف و راز و نیاز امام سجاد در زمان‌هایی بوده که برای زیارت حضرت علی (ع) به نجف می‌‌‌‌آمدند.

شخصیت اثیب یمانی

"اثیب یمانی" مردی صالح از اهالی یمن است که امیرالمومنین علی (ع) در روزهای خلافت خود به سال 38 هجری او را در این شهر به خاک سپرد و امروزه به مسجد و بارگاهی زیبا تبدیل شده است.

اثیب یمانی احتمالاً همان فردی است که در ایام خلافت حضرت علی (ع) به کوفه آمد و امام به او دعایی آموخت که به عنوان دعای یمانی معروف است و برای پیروزی و غلبه بر دشمنان استفاده میشود.

دلیل نام گذاری این بنا به صافی صفا، انتساب آن به «صفاة الصفا» میباشد که به معنای محل تجمع کاروان‌های تجاری مشرف بر دریای نجف است.

راویان تاریخ آورده‌اند که در گذشته منطقه "صفا" مکانی بوده برای استراحت کاروان‌ها. حضرت علی(ع) وقتی برای زیارت وادی السلام از کوفه به نجف می‌‌‌‌آمدند، در منطقه صفا توقف می‌‌‌‌کردند و به راز و نیاز می‌‌‌‌پرداختند.

این مکان همان جایی است که پیامبر خداوند حضرت موسی در آنجا با خدای خود راز و نیاز می‌‌‌‌کرد. به گفته تاریخ‌نویسان، این مکان بخشی از کوه طور سینا و الجودی است که کشتی نوح بر آن قرار گرفت. ظاهرا این محل چون محل زیارت حضرت موسی بوده است، حضرت علی (ع) آن را به عنوان جایگاه نیایش خود انتخاب کرده بودند.

این مکان علاوه بر اینکه محل نیایش‌های حضرت علی (ع) بوده است، مرقد "اثیب یمانی" یکی از یاران نزدیک امیرالمومنین (ع) و از بزرگان و ثروتمندان یمن نیز میباشد.