امام باقر علیه السلام فرمودند:  به خدا سوگند که او (مهدی (علیه السلام)) مضطر (حقیقی) است که در کتاب خدا آمده می فرماید: «اَمَّن یجیب المضطر اذ ادعاه و یکشف السؤ...» بحارالانوار، ج ٥٢، ص ٣٤١ 

نوجوانی سالم؛ جامعه‌ای سالم (بخش سوم و پایانی)

مریم سادات حسینی

 

نوجوان، در سنی به سر می‌برد که نه می‌توان او را کودک در نظر گرفت و نه بزرگسال. همین موضوع باعث تعارضات رفتاری نسبت به او می‌گردد. والدین گاهی نوجوان خود را یک کودک نابالغ می‌خوانند و گاهی از او انتظارات بزرگسالانه دارند و زمینه کشمکش‌های رفتاری از همین‌جا آغاز می‌شود. البته همین سردرگمی‌هاست که نوجوان را به سوی تلاش برای هویت‌یابی و کسب استقلال فرا می‌خواند؛ اما اگر این کشمکش رفتاری بین والدین و نوجوان، به خوبی توسط پدر و مادر مدیریت نشود، مشکلات جبران‌ناپذیری ایجاد می‌گردد؛ لذا این درک باید توسط خانواده وجود داشته باشد که فرزند من، دیگر همان کودک مطیع و حرف گوش‌کن سابق نیست که بتوان به‌راحتی رفتارها و رفت‌وآمدهای وی را کنترل کرد و دائماً او را زیر نظر گرفت. باید دانست که نوجوان در این سن از نصیحت بیزار است و سرزنش و تذکرات افراطی، فقط او را از منِ والد دورتر می‌کند. نتیجه فاصله‌ی بین پدر و مادر و نوجوان، نزدیک شدن او به گروه‌های دوستی و ترجیح روابط دیگر، به روابط خانوادگی است. البته پررنگ‌تر شدن روابط دوستی از ویژگی‌های این دوره است؛ اما نکته مهم این است که کیفیت روابط خانوادگی، بسیار بر کیفیت ارتباط او با دوستان تأثیرگذار است. اعتیاد، اعتقادات نادرست و جذب نوجوان به فرقه‌های ضاله، انحرافات جنسی، تمایل به خودکشی و هزاران خطر دیگر در کمین نوجوان است، اگر والدین با رفتارهای اشتباه، او را از محیط امن خانواده دور و دورتر کنند. بهترین طریقه تعامل با نوجوان، همان سبک مقتدرانه‌ی فرزندپروری است. یعنی رابطه‌ای که ضمن حفظ اقتدار والدین در جایگاه خود، فرزند، پدر و مادر خود را رفیق خود بیابد، نه صرفاً یک فرد کنترل‌گر که دائم در حال مراقبت و سرزنشگری و اصطلاحاً مچ‌گیری از اوست.

نوجوان به والدینی احتیاج دارد که به تفاوت نسل خود و فرزندشان احترام می‌گذارند و در تفریحات سالم و موردپسند او، حتی علی‌رغم علاقه و میل باطنی خود، با او همراه می‌شوند.
پدر و مادری که اشتباهات نوجوان را در جایگاه یک والد مقتدر اما "رفیق" به او گوشزد می‌کند، نه به‌عنوان یک فرد همیشه سرزنشگر که با یک اشتباه از جانب فرزند، تمام شخصیت و احترام او را زیر سوال می‌برد. نوجوان باید این احساس را از رفتار والدین خود اخذ کند که در هر شرایط، خانواده حامی و دوستدار اوست و این به هیچ وجه به معنی حمایت از رفتارها و درخواست‌های غلط نوجوان نیست؛ بلکه مقصود این است که نوجوان باید این اطمینان را داشته باشد که خانواده مأمن و پناه اوست و حتی اگر فرضاً بابت عملکرد غلط خود، تذکر جدی گرفت، از مهر بی‌قیدوشرط خانواده برخوردار است و توسط آنان طرد نخواهد شد.