جنگ روايت ها در مذاكرات وين
امير حمزه نژاد
دور اول مذاكرات وين در دولت آيت ا... رئيسي چندان به درازا نكشيد. از جمله شاخصه هاي حضور هئيت ديپلماتيك ايران در مذاكرات برجام خواسته شفاف و نتيجه محور آنان در اين عرصه بود. اين درحالي است كه طرف مقابل با ديده انجام مذاكرات در دولت هاي قبل به اين مذاكرات مي نگريست اما اينك با خواسته صريح ايران مبني بر نتيجه محوري روبرو شد.
هيأت ايراني در وين ۲ سند شامل لغو تحريم ها و مسائل هسته اي را به طرف مقابل ارائه كرد. «علي باقري» معاون سياسي وزير خارجه در گفتگويي ارائه ۲ سند از سوي ايران به طرف مقابل شامل لغو تحريم ها و مسائل هسته اي را نشانه جديت جمهوري اسلامي خواند و گفت: «در وين هستيم كه گفت وگوها را ادامه دهيم.»
در همين رابطه معاون سياسي وزير امور خارجه در گفتگو با خبرگزاري كيودو ژاپن در پاسخ به اين سوال كه در دو سند ارائه شده از سوي ايران به طرف هاي مقابل آيا موضوع رفع تحريم ها گام به گام خواهد بود يا به صورت يكجا؟ خاطرنشان كرد: «رفع تحريم ها گام به گام نيست.»
اما پس از ارائه اين اسناد طرف هاي اروپايي فرصت يك هفته اي را درخواست كردند تا به مراكز خود رفته و اسنادي كه ايران در اين حوزه در اختيار آنان قرار داده شده را ارائه و خواسته هاي ايران را بررسي كنند. اين در شرايطي است كه مذاكرات وين مانند دورهاي قبل نيست و سطح اين مذاكرات كه بيشتر كارشناسي است نه در حوزه وزرا بلكه در زمينه معاونين انجام مي شود. بنابراين مشورت با مركز امري طبيعي است.
كارشناسان حوزه بين الملل در اين عرصه مطرح مي كنند كه اين دور از مذاكرات اگرچه زود تمام شد اما چارچوب نظري تيم ايراني براي غرب شفاف شده است و در حال حاضر تمركز روي جنگ ادراكي و روايتي خواهد بود تا بتوانند از داخل خواسته ايران را تضعيف كنند.
وقتي به روايت دو تيم در اين حوزه رجوع مي كنيم موارد ضدونقيضي را در اين عرصه مي بينم. تيم ايراني از فرصت يك هفته اي طرف هاي غربي براي ادامه مذاكرات سخن مي گويد اما طرف غربي از توقف مذاكرات و احتمال شكست آن سخن مي گويند.
در همين رابطه، ساعاتي پس از اعلام توقف دور هفتم مذاكرات احياي برجام در روز جمعه، مقام هاي دولت آمريكا از رويكرد ايران انتقاد كرده و نسبت به شكست مسير ديپلماسي هشدار دادند.
وزير خارجه آمريكا در مصاحبه اختصاصي با رويترز گفت، ايران در حال حاضر به نظر نمي رسد در مورد انجام آنچه كه براي بازگشت به پيروي متقابل ضروري است جدي باشد.
«آنتوني بلينكن» با بيان اين كه تهران در روزهاي آينده بايد تصميمات بسيار مهمي بگيرد، گفت اگر مسير پيروي متقابل به بن بست برسد، گزينه هاي ديگر را دنبال خواهيم كرد.
همچنين «امانوئل مكرون»، رئيس جمهور فرانسه كه به امارات متحده عربي سفر كرده است، اظهار داشت: «فكر مي كنم احتمالا اين دور از مذاكرات با توجه به مواضع(ايران)، موفقيت آميز نبود و به احتمال زياد اين مذاكرات در كوتاه مدت از سر گرفته نشود.»
ديپلمات هاي ارشد فرانسه، انگليس و آلمان در كميسيون مشترك برجام نيز با انتشار بيانيه مشتركي «نااميدي و نگراني» خود از پيشنهادات جديد ايران را اعلام كردند.
به گفته آنها، ايران خواستار «تغييرات زيادي» شده و برخي از درخواست هاي ايران در تطابق با توافق برجام ۲۰۱۵ نيست.
اين ديپلمات ها گفته اند مشخص نيست شكاف هاي جديد چگونه مي تواند در يك چهارچوب زماني واقع بينانه با توجه به پيش نويس پيشنهادات جديد ايران پر شود.
در اين ميان، علي باقري كني، نماينده ارشد ايران در مذاكرات هسته اي عصر روز جمعه گفت كه ايران تاكيد كرده پيشنهاداتش در مورد دو موضوع لغو تحريم ها و برنامه هسته اي روي ميز است و طرف هاي مقابل اين نياز را داشتند كه براي مشورت پيرامون آن به پايتخت هاي خود رفته و هفته آينده مذاكرات هسته اي وين از سر گرفته شود.
اين روايت هاي دوگانه نشان دهنده چيست؟ در ابتدا بايد از «آقااجازه» بودن تيم اروپايي در غياب آمريكا در برجام كه در دولت ترامپ از اين سند توافق خارج شد سخن گفت. اروپايي ها حتي در زماني كه آمريكا از برجام خارج شد قول هايي به ايران براي احياي اين سند توافق دادند و قرار شد كانال هاي مالي در اين حوزه تاسيس شود كه نه تنها به قول هاي خود عمل نكردند بلكه بيشتر در پازل ترامپ و سپس بايدن براي فشار بيشتر بر روي ايران و خريد زمان بيشتر در اين حوزه عمل كردند. بنابراين اروپايي ها قطعا طرف آمريكايي را طرف مشورت قرار مي دهند.
از اين رو غربي ها سعي دارند با بازي هاي سياسي تعهدات خود در برجام را به حداقل برسانند و از سوي ديگر ايران را مقصر عدم شكل گيري برجام نشان دهند. اين درحالي است كه شفافيت تيم ديپلماسي ايراني با توجه به نتيجه محوري نشان دهنده آن است كه جمهوري اسلامي ايران به دنبال حل موضوع برجام و احياي آن است. از سوي ديگر بايد دانست كه نمي توانيم مانند گذشته ما فقط به تعهداتمان عمل كنيم و آمريكا و اروپا در عين بي تعهدي تنها نظاره گر برجامي باشد كه براي كشورمان عايدي ندارد.
همچنين به نظر مي رسد نوع گفتمان و مواجهه دولت قبل با اروپا و غرب كه به «ديپلماسي خنده» معروف بود باعث بدعادت شدن اروپايي ها شده است. آنها فكر مي كنند كه مذاكره براي مذاكره همچنان قابل انجام است و ايران را مي توانند وارد يك سلسله مذاكرات باطل كنند كه نتايجي براي كشورمان ندارد. اين درحالي است كه اگر قرار باشد برجام به روال قبل يا همان «تقريبا هيچ» جلو برود و در حوزه بي توافقي متوقف بماند در آينده چيزي از برجام باقي نخواهد ماند و ايران نيز نمي تواند مدت ها به مذاكرات بي نتيجه ادامه دهد.
بنابراين اروپا و آمريكا به يك بازي روايتي و فشار در مذاكرات روي آورده اند تا با تهديد مبنايي به تقليل تعهدات خود بپردازند و در اين عرصه ايران را در انتها با يك برجام توخالي مواجه كرده و تنها در اين عرصه امتياز بگيرند كه به نظر نمي رسد با توجه به رويكرد جديد وزارت خارجه كشورمان به اين اهداف خود دست پيدا كنند.(جهان نيوز)
|