مؤلفه‌هاي مهم نشاط اجتماعي
آرامش به‌عنوان يكي از ميوه‌هاي ايمان، از مهم‌ترين كاركردهاي دين بوده و دين براي آرامش بشر برنامه جامعي دارد، از اين‌رو در برنامه‌هاي شادي، رسيدن به آرامش بايد مورد توجه قرار گيرد. برخلاف كساني كه شادي را گذرا تعريف مي‌كنند، توصيه دين اسلام به شادي، پايدار و ماندگار است، برخلاف تبليغاتي كه عليه دين اسلام مي‌شود، اين دين، دين غم و اندوه نبوده و دين نشاط و سرور است، كساني كه به دنبال آن بودند تا شادابي در اسلام وجود نداشته باشد، غم و اندوه را به آن تحميل كردند تا از جذابيت آن بكاهند و به دين اسلام تهمت زدند كه دين اسلام موجب غم و اندوه است. تجربه نشان داده كساني كه اهل مذهب و هيئت‌هاي مذهبي هستند، كمتر از علائم افسردگي و بيماري‌هاي رواني رنج مي‌برند، چون در ذكر خدا خاصيت سرور و شادي وجود دارد و موجب نشاط قلبي مي‌شود، هر چند خشوعي در دل‌ها نسبت به خدا وجود دارد، اما اين ترس توأم با شور و شعف بوده و موجب شادماني مي‌شود، نام و ياد خدا، عبادت و بندگي از مهم‌ترين عواملي هستند كه دل را از غم و غصه خالي كرده و نشاط را فراهم مي‌كند.
وي با بيان اين‌كه كليات دين اسلام بر آرامش، نشاط و شادابي تاكيد دارد، خاطرنشان كرد: دين اسلام علاوه‌بر آرامش ظاهري و شادابي جسمي به آرامش معنوي و پايدار نيز تأكيد دارد، در اين دين علاوه‌بر توصيه بر استفاده و بهره‌مندي از امور گذراي دنيوي براي ايجاد نشاط، به استفاده از صحت جسمي، قوت جواني، اوقات فراغت و توجه به امور اخروي هم توصيه شده است.
كسي در دين اسلام حق تحريم كردن امور زينت‌بخش كه مايه شادي هستند و از طرفي موجب غفلت از خدا نشوند را ندارد. مانند ورزش، بهره‌گيري از منافع دنيوي، حسن اخلاق و شوخي‌هاي عاقلانه براي رسيدن به شادي پايدار و آرامش. دين اسلام با چنين توصيه‌هايي مي‌خواهد جامعه را به سمت شادابي، اجتهاد و تلاش ببرد تا جامعه اهل كسالت، تنبلي و تن پروري نباشد.
شادي از بعد روانشناختي
بر همين اساس طبق تحقيقي كه در سال ۲۰۱۱ انجام شد، ايران از بين ۱۱۰ كشور شركت‌كننده، جايگاه نود و دوم را كسب كرده و نروژ به عنوان شادترين كشور انتخاب شد، در سال ۲۰۱۴ نيز تحقيقي انجام گرفت كه ايران از ۲۲۰ كشور شركت كننده در جايگاه ۲۰۲ قرار گرفت و شاخص هايي مانند اعتماد، سرمايه اجتماعي، اميد به آينده، شادكامي و احساس رضايت از جمله شاخص‌هاي مورد توجه در اين تحقيقات بودند.
مولفه‌هاي اصلي نشاط و شادابي چيست؟
در برآوردهايي كه در سال ۲۰۱۶ انجام شد، ۱۵۶ كشور حضور داشتند و كشور ما در اين برآورد جايگاه صد و پنجم از نظر شادكامي را كسب كرد، نكته مورد توجه در اين برآوردها اين است كه ببينيم ايران با جايگاه اجتماعي و امكانات رفاهي كدام كشورها مقايسه شده است، در طول سال‌هاي اخير مقايسه‌ها حول شش اصل متغير سرانه توليد ناخالص داخلي، حمايت اجتماعي، اميد به زندگي سالم در بدو تولد، آزادي‌هاي انتخاب، فعاليت‌هاي خيرخواهانه و ادراك فساد مي‌چرخند و حمايت اجتماعي، بيشترين نقش را در ايجاد احساس شادكامي دارد.
در آخرين برآوردهاي ملي، استان زنجان به‌عنوان شادترين استان انتخاب شده و آذربايجان‌شرقي نيز با امتياز 3.45 در جايگاه متوسط قرار داشته و استان يزد، پايين‌ترين نمره را كسب كرده است، آمارهاي جهاني و كشوري در طول سال‌هاي گذشته نشان مي‌دهد ميزان شادكامي جوانان ايراني با توجه به معيارهايي مانند امكانات و آزادي حق انتخاب افزايش يافته است.
فضاي مجازي يكي از ابزارهاي ايجادكننده‌ي شادي كاذب بوده و باعث به وجود آمدن شخصيت‌هاي كاذب شده است. آمارها و اطلاعات موجود بايد از نظر شاخص‌هاي مختلف مانند وضعيت اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي، بازه‌ي سني و مقطع زماني بررسي و غربالگري شوند، چون براي اطمينان بيشتر از اين آمارها نياز به شفافيت آماري است.
نشاط اجتماعي چيست؟
نشاط به احساسات رضايت بخش مثبت كه به سلامت رواني فرد منجر مي‌شود، گفته مي شود. همچنين «نشاط» در سال‌هاي اخير در محورهاي توسعه مورد توجه قرار گرفته است چراكه نشاط اجتماعي به تعاملات و مشاركت اجتماعي سازنده كمك مي‌كند. از همين رو سازمان ملل از سال 2000 به بعد، براي تعيين سطح توسعه‌يافتگي اجتماعي و انساني كشورها، نشاط اجتماعي را مورد بررسي قرار داده است و درآمد سرانه، اميد به زندگي، بهداشت، پزشكي و سلامت، دسترسي به امكانات آموزشي، ميزان خودكشي، برابري جنسيتي و آزادي از مولفه‌هاي تعيين شده از سوي سازمان ملل در سال ۲۰۱۶ براي تعيين سطح نشاط اجتماعي يك كشور به شمار مي‌آيند، بر اساس اين مولفه‌ها ايران در سال ۲۰۱۶ از بين ۱۸۸ كشور، رتبه‌ي ۶۹ را كسب كرد.
البته ما زماني مي‌توانيم نشاط اجتماعي را افزايش دهيم كه شاخص‌هايي مانند شاخص‌هاي اجتماعي، سياسي، اقتصادي و فرهنگي را تا حد قابل قبولي افزايش دهيم.
بر اساس تحقيقات انجام شده و اولويت‌بندي‌ها، نشاط اجتماعي در ايران تحت‌تأثير عواملي مانند رضايت از زندگي، عزت نفس، دين‌داري و ارتباط اجتماعي قرار دارد و سياستگذاري‌ها بايد در راستاي ايجاد تغييرات ساختاري در چهار علت مذكور باشد، شادي مقوله‌ي فردي، انتزاعي و گذرا بوده و اين در حالي است كه نشاط اجتماعي براي همه و پايدار است، ترويج و تشويق به فعاليت‌هاي داوطلبانه، فضاسازي و مديريت شهري، بهره‌مندي از ظرفيت‌هاي ديني، ملي و قومي، ابزاري مناسب براي افزايش نشاط اجتماعي در جامعه است.
|